AVR (၃)

[zawgyi]

ဒီတစ္ခါ AVR နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဒီေခါင္းစဥ္ေလးေတြနဲ႔ ေျပာသြားပါမယ္။

၁) DIP

၂) DWELL

၃) PWL

၄) Droop Adjustment ေနာက္တစ္နည္း

၅) Effect of Voltage and Frequency in Parallel Operation

၆) Droop Compensation and Cross-Current Compensation

၁) DIP 

ေနာက္ပိုင္း တစ္ခ်ိဳ႕ AVR ေတြမွာပါလာတဲ့ setting တစ္ခ်ိဳ႕ပါ။ သူ႔ရည္ရြယ္ခ်က္က ဒီလိုပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕Turbo Charger ပါတဲ့ Generator မ်ိဳးေတြရဲ႕ Engine မွာ Load အမ်ားၾကီး ႐ုက္တရက္ တင္လိုက္ယင္ speed ခ်က္ခ်င္း ျပန္မတက္ႏိုင္တဲ့ ျပႆနာ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒါဆိုယင္ Under Frequency Roll-Off(UFRO) set point ေအာက္ ေရာက္သြားၿပီး AVR trip ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္ပုံမွာဆို 95% ေပါ့။ ဒီလိုမျဖစ္ဖို႔ AVR ရဲ႕ DIP setting က frequency က်သြားတဲ့ အခ်ိဳးအလိုက္ Excitation Voltage ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျပီး UFRO trip မျဖစ္ဘဲ Engine speed ျပန္တက္လာဖို႔ အခ်ိန္ရေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ setting ပါ။

DIP control ကို ညာဘက္အဆုံးလွည့္ထားယင္ slope အမတ္ဆုံး ျဖစ္ေနမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Frequency 1% က်သြားတိုင္း Voltage 3% ေလွ်ာ့ခ်ေပးမွာပါ။

DIP control ကို ဘယ္ဘက္အဆုံးလွည့္ထားယင္ slope အေျပဆုံး ျဖစ္ေနမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Frequency 1% က်သြားတိုင္း Voltage 1% ဘဲေလွ်ာ့ခ်ေပးမွာပါ။

DIP က Frequency အလိုက္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးမယ့္ Voltage အခ်ိဳး (proportion) ကို set လုပ္ေပးတာပါ။ သူနဲ႔ တြဲဖက္ေနတာကေတာ့ DWELL setting ေတြပါ။

၂) DWELL

အေပၚမွာေျပာတဲ့ Load effect မခံႏိုင္တဲ့ TC ပါတဲ့ Engine မ်ိဳးမွာ DIP နဲ႔ ေလွ်ာ့ခ်ထားတဲ့ Excitation Voltage ကို အျပည့္ျပန္မတင္ခင္မွာ ထားေပးတဲ့ Delay time ကို သတ္မွတ္တာက DWELL ပါ။ 

ပုံမွာ အနိမ့္ဆုံး setting နဲ႔ အျမင့္ဆုံး setting ရဲ႕ မတူတဲ့ slope ေတြျပထားပါတယ္။ Slope ျမင့္ေတာ့ အခ်ိန္တိုအတြင္း recover ျဖစ္ရမွပါ။ Slope ေျပတာေတာ့ recover ျဖစ္ဖို႔ အခ်ိန္ပိုေပးထားတာေပါ့။

Engine performance အရ DIP, DWELL setting ေတြကို သင့္ေတာ္ေအာင္ ညွိေပးရမွာပါ။

၃) PWL (Pulse Width Limit) 

ဒါက Excitation Voltage အျမင့္ဆုံးကို ကန္႔သတ္ေပးတာပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ AVR ရဲ႕ firing pulse ON/OFF % ကို limit လုပ္ေပးတာပါ။ Setting အျမင့္ဆုံးျဖစ္တဲ့ ညာဘက္ဆုံးထိလွည့္ထားယင္100% ခြင္ျပဳထားေတာ့ limit မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဘယ္ဘက္ျပန္လွည့္ေပးမွ limit % တစ္ခုရွိမွာပါ။ သူက ဘာအတြက္ အသုံးဝင္တာလဲဆိုေတာ့ Short ျဖစ္လို႔ Excitation အျမင့္ဆုံးထိေပးေနယင္ alternator ပ်က္စီးသြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးတာပါ။

၄) Droop Adjustment ေနာက္တစ္နည္း

အယင္ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာျပဖူးတဲ့ နည္းက generator ႏွစ္လုံးရဲ႕  V_noload - V _load တူေအာင္ညွိတဲ့ နည္းပါ။ အခု ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ သိပ္အတြက္အခ်က္မလိုတဲ့ နည္းပါ။ 

- Generator တစ္ လုံးစီရဲ႕ V_no load တူေအာင္ အယင္ညွိပါ။ အေသးစိတ္ မေရးေတာ့ပါဘူးေနာ္။

- ႏွစ္လုံး စလုံး Droop setting အၾကမ္းဖ်င္း 5% နီးပါးမွာ ထားပါ။

- Parallel ခ်ိတ္ပါ။ Load sharing က kW ညီတဲ့ အခ်ိန္ Ampere ညီေအာင္ Droop သုံးၿပီးညွိပါ။ 

သတိထားရမွာက Droop 5% မေက်ာ္ေစခ်င္ပါ။ Droop မ်ားလြန္းယင္ load ျမင့္တဲ့အခ်ိန္ output Voltage က်ႏိုင္လို႔ပါ။

၅) Effect of Voltage and Frequency in Parallel Operation

Generator တစ္လုံးခ်င္း run ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ AVR/ trimmer မွ Field excitation (Voltage)အတင္အခ် လုပ္ယင္ Output Voltage ေျပာင္းပါတယ္။ Governor မွ Speed အတင္အခ်လုပ္ေပးယင္ Frequency ေျပာင္းပါတယ္။ Parallel run ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီအခ်က္ေတြ မမွန္ေတာ့ပါဘူး။

Parallel run ခ်ိန္မွာ တစ္လုံးကို Governor speed တင္ေပးယင္ Frequency မေျပာင္းဘဲ အဲဒီတစ္လုံးမွာ Active power load ျဖစ္တဲ့ kW တက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္လုံးကို Governor speed ခ်လိုက္ယင္ kW ေလ်ာ့သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ load balance ကို Governor control နဲ႔ ကစားရပါတယ္။ ဒါကို တစ္နည္းအားျဖင့္ Active Power Sharing လို႔ ေခၚပါတယ္။

Parallel run ခ်ိန္မွာ တစ္လုံးကို Voltage ျဖစ္တဲ့ field excitation တင္ေပးယင္ Voltage မတက္ဘဲ အဲဒီတစ္လုံးအတြက္ Reactive power ျဖစ္တဲ့ kVAR တက္လာၿပီး p.f က်သြားပါမယ္။ (Inductive/ Lagging ဘက္ကို သြားပါမယ္။) တစ္လုံးကို field excitation ခ်လိုက္ယင္ အဲဒီတစ္လုံးအတြက္ kVAR က်သြားၿပီး p.f တက္လာပါမယ္။ (Capacitive/ Leading ဘက္ကိုသြားပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ minor p.f balance ကို trimmer နဲ႔ ညွိလို႔ရပါတယ္။ ဒါကို တစ္နည္းအားျဖင့္ Reactive Power Sharing လို႔ ေခၚပါတယ္။ တစ္ကယ့္ Reactive Power Compensation ကို ေအာက္က Droop Compensation နဲ႔ Cross-Current Compensation အပိုင္းမွာ အေသးစိတ္ေျပာျပပါမယ္။

Real Power (သို႔) Active Power(KW), Reactive Power(kVAR) နဲ႔ Apparent Power(kVA) အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ဖူးတာမို႔ အေသးစိတ္ မေျပာေတာ့ဘဲ power triangle ပုံေလးဘဲ ျပန္ျပလိုက္ပါတယ္။

Generator ႏွစ္လုံး Parallel ခ်ိတ္ထားၿပီး Bus ကတစ္ဆင္ Load ကို share လုပ္ထားတယ္ဆိုပါစို႔။ ႏွစ္လုံးစလုံးရဲ႕ Voltage က တူေနမယ္ဆိုယင္ Load ကို တစ္ဝက္စီ အညီအမွ်ခြဲယူမွာပါ။ ေအာက္က နမူနာမွာ Gen ႏွစ္လုံးလုံး 100V ထြက္တယ္ဆိုယင္ 100A load ကို 50A စီ အတူ ထမ္းၾကတယ္ေပါ့ဗ်ာ။

 တစ္ကယ္လို႔သာ တစ္လုံးက 100V ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္လုံးက 100.5 V ျဖစ္သြားယင္ 100A load ကို G1က 25A ဘဲေပးၿပီး G2 က 75A ေပးရပါတယ္။

ဒါထက္ဆိုးၿပီး တစ္လုံးက 100V နဲ႔ ေနာက္တစ္လုံးက 102V ျဖစ္သြားမယ္ဆိုယင္ေတာ့ G2 က Load 100A အျပင္ G1 ကို ပါထမ္းရတဲ့အတြက္ 150A ေပးရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလို G1 ဘက္ကိုျပန္စီးတာကို Circulating Current လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဒါကို ျမင္သာေအာင္ ဥပမာ ေပးတာေတာ့ ေရပိုက္ အဝင္ႏွစ္ခုကို ေရပိုက္တစ္ခုမွာ ဆုံဆက္ထားၿပီး supply ေပးတယ္ဆိုယင္ pressure တူေနယင္ အတူတူ supply လုပ္ေပမဲ့ pressure ေတာ္ေတာ္ေလး ကြာသြားယင္ မ်ားတဲ့ပိုက္က နည္းတဲ့ ပိုက္ဆီ ျပန္စီးတဲ့ သေဘာမ်ိဳးပါ။

လက္ေတြ႕မွာ Parallel run ေနတဲ့ Gen ႏွစ္လုံး Voltage အတိအက်တူဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ AVR နဲ႔ Compensation circuit တို႔ရဲ႕အပိုင္း ေရာက္လာပါၿပီ။ AVR က တစ္လုံးခ်င္း run တဲ့ အခ်ိန္မွာ Voltage ကို stable ျဖစ္ေအာင္ regulate လုပ္ေပးပါတယ္။ Parallel run တဲ့အခ်ိန္ load ေၾကာင့္ Voltage က်သြားပါတယ္။ Voltage ကို ျပန္တင္ဖို႔ Excitation ပိုလုပ္ေပးတဲ့အခါ Parallel Operation ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေပၚမွာေရးခဲ့တဲ့အတိုင္း Volt မတက္လာဘဲ Reactive power ကြာသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကို ျပန္ၿပီး Compensate လုပ္ေပးတဲ့နည္း ႏွစ္နည္းသုံးၾကပါတယ္။ Reactive Droop Compensation နဲ႔ Cross-Current Compensation နည္းေတြပါ။

၆) Droop Compensation and Cross-Current Compensation

Reactive Droop Compensation နည္းကေတာ့ Gen အမ်ားစုမွာ သုံးတဲ့နည္းပါ။ Droop CT က sense လုပ္ရတဲ့ load ေပၚမူတည္ၿပီး Droop % အရ set voltage ေလွ်ာ့ခ် ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ Voltage က Load ေၾကာင့္ က်တဲ့ Voltage နဲ႔ သိပ္မကြာေတာ့ excitation ပိုေပးဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ reactive power လည္း မကြာေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒီနည္းမွာ AVR ႏွစ္ခုဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မွီခိုမႈမရွိဘဲ သီးျခား Droop setting ေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး Reactive Load အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး voltage တက္တာက်တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီအခ်က္ကို သက္သာေစဖို႔ သုံးတဲ့ ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ Cross-Current Compensation (သို႔) Reactive Differential Compensation နည္းပါ။ ဒီနည္းမွာေတာ့ Parallel run မယ့္ Gen ေတြရဲ႕ CT ေတြကို အျပန္အလွန္ loop ဆက္ထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ Gen တစ္ခုမွာ Reactive load ပိုမ်ားလာယင္ သူ႔ AVR ရဲ႕ excitation ကို ျပင္ေပးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္မွာ တစ္ျခား AVR ေတြမွာပါ current ေပးၿပီး ညွိေပးတဲ့အတြက္ ပိုၿပီးတည္ၿငိမ္မႈ ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီနည္းမွာ သတိထားစရာတစ္ခုက Parallel ခ်ိတ္မထားတဲ့ Gen ရဲ့ CT loop ကို bypass လုပ္ေပးဖို႔ contact တစ္ခုစီ ရွိရပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ACB ရဲ႕ NC auxiliary contact နဲ႔ ဆက္ထားတတ္ပါတယ္။

ဒီတစ္ပတ္ ဒီေလာက္ပါဘဲ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

[unicode]

ဒီတစ်ခါ AVR နဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဒီခေါင်းစဉ်လေးတွေနဲ့ ပြောသွားပါမယ်။

၁) DIP
၂) DWELL
၃) PWL
၄) Droop Adjustment နောက်တစ်နည်း
၅) Effect of Voltage and Frequency in Parallel Operation
၆) Droop Compensation and Cross-Current Compensation

၁) DIP
နောက်ပိုင်း တစ်ချို့ AVR တွေမှာပါလာတဲ့ setting တစ်ချို့ပါ။ သူ့ရည်ရွယ်ချက်က ဒီလိုပါ။ တစ်ချို့Turbo Charger ပါတဲ့ Generator မျိုးတွေရဲ့ Engine မှာ Load အများကြီး ရုက်တရက် တင်လိုက်ယင် speed ချက်ချင်း ပြန်မတက်နိုင်တဲ့ ပြဿနာ ရှိတတ်ပါတယ်။ အဲဒါဆိုယင် Under Frequency Roll-Off(UFRO) set point အောက် ရောက်သွားပြီး AVR trip ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အောက်ပုံမှာဆို 95% ပေါ့။ ဒီလိုမဖြစ်ဖို့ AVR ရဲ့ DIP setting က frequency ကျသွားတဲ့ အချိုးအလိုက် Excitation Voltage ကို လျှော့ချပေးပြီး UFRO trip မဖြစ်ဘဲ Engine speed ပြန်တက်လာဖို့ အချိန်ရအောင် လုပ်ပေးတဲ့ setting ပါ။

DIP control ကို ညာဘက်အဆုံးလှည့်ထားယင် slope အမတ်ဆုံး ဖြစ်နေမယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် Frequency 1% ကျသွားတိုင်း Voltage 3% လျှော့ချပေးမှာပါ။

DIP control ကို ဘယ်ဘက်အဆုံးလှည့်ထားယင် slope အပြေဆုံး ဖြစ်နေမယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် Frequency 1% ကျသွားတိုင်း Voltage 1% ဘဲလျှော့ချပေးမှာပါ။

DIP က Frequency အလိုက် လျှော့ချပေးမယ့် Voltage အချိုး (proportion) ကို set လုပ်ပေးတာပါ။ သူနဲ့ တွဲဖက်နေတာကတော့ DWELL setting တွေပါ။

၂) DWELL
အပေါ်မှာပြောတဲ့ Load effect မခံနိုင်တဲ့ TC ပါတဲ့ Engine မျိုးမှာ DIP နဲ့ လျှော့ချထားတဲ့ Excitation Voltage ကို အပြည့်ပြန်မတင်ခင်မှာ ထားပေးတဲ့ Delay time ကို သတ်မှတ်တာက DWELL ပါ။

ပုံမှာ အနိမ့်ဆုံး setting နဲ့ အမြင့်ဆုံး setting ရဲ့ မတူတဲ့ slope တွေပြထားပါတယ်။ Slope မြင့်တော့ အချိန်တိုအတွင်း recover ဖြစ်ရမှပါ။ Slope ပြေတာတော့ recover ဖြစ်ဖို့ အချိန်ပိုပေးထားတာပေါ့။

Engine performance အရ DIP, DWELL setting တွေကို သင့်တော်အောင် ညှိပေးရမှာပါ။

၃) PWL (Pulse Width Limit)
ဒါက Excitation Voltage အမြင့်ဆုံးကို ကန့်သတ်ပေးတာပါ။ တစ်နည်းအားဖြင့် AVR ရဲ့ firing pulse ON/OFF % ကို limit လုပ်ပေးတာပါ။ Setting အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ညာဘက်ဆုံးထိလှည့်ထားယင်100% ခွင်ပြုထားတော့ limit မရှိတော့ပါဘူး။ ဘယ်ဘက်ပြန်လှည့်ပေးမှ limit % တစ်ခုရှိမှာပါ။ သူက ဘာအတွက် အသုံးဝင်တာလဲဆိုတော့ Short ဖြစ်လို့ Excitation အမြင့်ဆုံးထိပေးနေယင် alternator ပျက်စီးသွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုးကို ကာကွယ်ပေးတာပါ။

၄) Droop Adjustment နောက်တစ်နည်း
အယင် ကျွန်တော် ပြောပြဖူးတဲ့ နည်းက generator နှစ်လုံးရဲ့  V_noload - V _load တူအောင်ညှိတဲ့ နည်းပါ။ အခု နောက်တစ်နည်းကတော့ သိပ်အတွက်အချက်မလိုတဲ့ နည်းပါ။

- Generator တစ် လုံးစီရဲ့ V_no load တူအောင် အယင်ညှိပါ။ အသေးစိတ် မရေးတော့ပါဘူးနော်။

- နှစ်လုံး စလုံး Droop setting အကြမ်းဖျင်း 5% နီးပါးမှာ ထားပါ။

- Parallel ချိတ်ပါ။ Load sharing က kW ညီတဲ့ အချိန် Ampere ညီအောင် Droop သုံးပြီးညှိပါ။

သတိထားရမှာက Droop 5% မကျော်စေချင်ပါ။ Droop များလွန်းယင် load မြင့်တဲ့အချိန် output Voltage ကျနိုင်လို့ပါ။

၅) Effect of Voltage and Frequency in Parallel Operation
Generator တစ်လုံးချင်း run နေတဲ့အချိန်မှာ AVR/ trimmer မှ Field excitation (Voltage)အတင်အချ လုပ်ယင် Output Voltage ပြောင်းပါတယ်။ Governor မှ Speed အတင်အချလုပ်ပေးယင် Frequency ပြောင်းပါတယ်။ Parallel run နေတဲ့ အချိန်မှာတော့ အဲဒီအချက်တွေ မမှန်တော့ပါဘူး။

Parallel run ချိန်မှာ တစ်လုံးကို Governor speed တင်ပေးယင် Frequency မပြောင်းဘဲ အဲဒီတစ်လုံးမှာ Active power load ဖြစ်တဲ့ kW တက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ တစ်လုံးကို Governor speed ချလိုက်ယင် kW လျော့သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် load balance ကို Governor control နဲ့ ကစားရပါတယ်။ ဒါကို တစ်နည်းအားဖြင့် Active Power Sharing လို့ ခေါ်ပါတယ်။

Parallel run ချိန်မှာ တစ်လုံးကို Voltage ဖြစ်တဲ့ field excitation တင်ပေးယင် Voltage မတက်ဘဲ အဲဒီတစ်လုံးအတွက် Reactive power ဖြစ်တဲ့ kVAR တက်လာပြီး p.f ကျသွားပါမယ်။ (Inductive/ Lagging ဘက်ကို သွားပါမယ်။) တစ်လုံးကို field excitation ချလိုက်ယင် အဲဒီတစ်လုံးအတွက် kVAR ကျသွားပြီး p.f တက်လာပါမယ်။ (Capacitive/ Leading ဘက်ကိုသွားပါမယ်။ ဒါကြောင့် minor p.f balance ကို trimmer နဲ့ ညှိလို့ရပါတယ်။ ဒါကို တစ်နည်းအားဖြင့် Reactive Power Sharing လို့ ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ကယ့် Reactive Power Compensation ကို အောက်က Droop Compensation နဲ့ Cross-Current Compensation အပိုင်းမှာ အသေးစိတ်ပြောပြပါမယ်။

Real Power (သို့) Active Power(KW), Reactive Power(kVAR) နဲ့ Apparent Power(kVA) အကြောင်း ပြောခဲ့ဖူးတာမို့ အသေးစိတ် မပြောတော့ဘဲ power triangle ပုံလေးဘဲ ပြန်ပြလိုက်ပါတယ်။

Generator နှစ်လုံး Parallel ချိတ်ထားပြီး Bus ကတစ်ဆင် Load ကို share လုပ်ထားတယ်ဆိုပါစို့။ နှစ်လုံးစလုံးရဲ့ Voltage က တူနေမယ်ဆိုယင် Load ကို တစ်ဝက်စီ အညီအမျှခွဲယူမှာပါ။ အောက်က နမူနာမှာ Gen နှစ်လုံးလုံး 100V ထွက်တယ်ဆိုယင် 100A load ကို 50A စီ အတူ ထမ်းကြတယ်ပေါ့ဗျာ။

 တစ်ကယ်လို့သာ တစ်လုံးက 100V ဖြစ်ပြီး နောက်တစ်လုံးက 100.5 V ဖြစ်သွားယင် 100A load ကို G1က 25A ဘဲပေးပြီး G2 က 75A ပေးရပါတယ်။

ဒါထက်ဆိုးပြီး တစ်လုံးက 100V နဲ့ နောက်တစ်လုံးက 102V ဖြစ်သွားမယ်ဆိုယင်တော့ G2 က Load 100A အပြင် G1 ကို ပါထမ်းရတဲ့အတွက် 150A ပေးရပါတော့တယ်။ အဲဒီလို G1 ဘက်ကိုပြန်စီးတာကို Circulating Current လို့ ခေါ်ပါတယ်။

ဒါကို မြင်သာအောင် ဥပမာ ပေးတာတော့ ရေပိုက် အဝင်နှစ်ခုကို ရေပိုက်တစ်ခုမှာ ဆုံဆက်ထားပြီး supply ပေးတယ်ဆိုယင် pressure တူနေယင် အတူတူ supply လုပ်ပေမဲ့ pressure တော်တော်လေး ကွာသွားယင် များတဲ့ပိုက်က နည်းတဲ့ ပိုက်ဆီ ပြန်စီးတဲ့ သဘောမျိုးပါ။

လက်တွေ့မှာ Parallel run နေတဲ့ Gen နှစ်လုံး Voltage အတိအကျတူဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒီတော့ AVR နဲ့ Compensation circuit တို့ရဲ့အပိုင်း ရောက်လာပါပြီ။ AVR က တစ်လုံးချင်း run တဲ့ အချိန်မှာ Voltage ကို stable ဖြစ်အောင် regulate လုပ်ပေးပါတယ်။ Parallel run တဲ့အချိန် load ကြောင့် Voltage ကျသွားပါတယ်။ Voltage ကို ပြန်တင်ဖို့ Excitation ပိုလုပ်ပေးတဲ့အခါ Parallel Operation ဖြစ်တဲ့အတွက် အပေါ်မှာရေးခဲ့တဲ့အတိုင်း Volt မတက်လာဘဲ Reactive power ကွာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကို ပြန်ပြီး Compensate လုပ်ပေးတဲ့နည်း နှစ်နည်းသုံးကြပါတယ်။ Reactive Droop Compensation နဲ့ Cross-Current Compensation နည်းတွေပါ။


၆) Droop Compensation and Cross-Current Compensation

Reactive Droop Compensation နည်းကတော့ Gen အများစုမှာ သုံးတဲ့နည်းပါ။ Droop CT က sense လုပ်ရတဲ့ load ပေါ်မူတည်ပြီး Droop % အရ set voltage လျှော့ချ ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ Voltage က Load ကြောင့် ကျတဲ့ Voltage နဲ့ သိပ်မကွာတော့ excitation ပိုပေးဖို့ မလိုတော့ပါဘူး။ ဒီတော့ reactive power လည်း မကွာတော့ဘူးပေါ့။ ဒီနည်းမှာ AVR နှစ်ခုဟာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု မှီခိုမှုမရှိဘဲ သီးခြား Droop setting တွေနဲ့ အလုပ်လုပ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး Reactive Load အမျိုးအစားပေါ်မူတည်ပြီး voltage တက်တာကျတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အဲဒီအချက်ကို သက်သာစေဖို့ သုံးတဲ့ နောက်တစ်နည်းကတော့ Cross-Current Compensation (သို့) Reactive Differential Compensation နည်းပါ။ ဒီနည်းမှာတော့ Parallel run မယ့် Gen တွေရဲ့ CT တွေကို အပြန်အလှန် loop ဆက်ထားပါတယ်။ ဒီတော့ Gen တစ်ခုမှာ Reactive load ပိုများလာယင် သူ့ AVR ရဲ့ excitation ကို ပြင်ပေးတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်မှာ တစ်ခြား AVR တွေမှာပါ current ပေးပြီး ညှိပေးတဲ့အတွက် ပိုပြီးတည်ငြိမ်မှု ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းမှာ သတိထားစရာတစ်ခုက Parallel ချိတ်မထားတဲ့ Gen ရဲ့ CT loop ကို bypass လုပ်ပေးဖို့ contact တစ်ခုစီ ရှိရပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ACB ရဲ့ NC auxiliary contact နဲ့ ဆက်ထားတတ်ပါတယ်။

ဒီတစ်ပတ် ဒီလောက်ပါဘဲ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Generator (၈) - Safety Stop Circuit Trouble

[Zawgyi]
ေလာေလာဆယ္ Generator နဲ႔ ပတ္သတ္တာေတြ အေရးမ်ားလို႔ ၿငီးေငြ႕ေနေရာ့မယ္ ထင္တယ္။ ဒီျပႆနာက ပူပူေႏြးေႏြးေလး သြားထားတာမို႔ မေမ့ခင္ ေရးလိုက္တာပါ။ ၾကာယင္ အေသးစိတ္ မမွတ္မိမွာစိုးလို႔။  ျပႆနာကေတာ့ ေခါင္းစဥ္မွာ ေရးထားတဲ့အတိုင္း Safety stop circuit trouble တဲ့။ သေဘၤာေပၚေရာက္ေတာ့ တ႐ုတ္စက္ခ်ဳပ္က စက္ ၂ နဲ႔ လႊဲလိုက္တယ္။ စက္ ၂ နဲ႔ အတူ ECR ဆင္းၿပီး လိုက္ၾကည့္ေတာ့ AE1 နဲ႔ AE3 မွာ အဲဒီျပႆနာတက္ေနတယ္ ေျပာပါတယ္။ ထူးထူးဆန္းဆန္း ျပႆနာရွိတဲ့ စက္ႏွစ္လုံးက run ေနၿပီး ေကာင္းတဲ့ AE2 ကိုရပ္ထားတယ္တဲ့။ စက္ ၂ ေျပာျပတာက ေလာေလာဆယ္ speed sensor (Magnetic Pick-up) လဲထားတယ္တဲ့။ အမွန္က MPU ႏွစ္ခုစီရွိပါတယ္။ တစ္ခုက Rpm display ေနာက္တစ္ခုက control အတြက္။ သူေျပာတာေတာ့ MPU တစ္ခုစီလဲထားတယ္ ေျပာပါတယ္။ ဘယ္လို align လုပ္သလဲေမးၾကည့္ေတာ့ sensor ကို flywheel နဲ႔ ထိတဲ့အထိ အယင္ လွည့္တပ္လိုက္ၿပီး ၂၇၀  ံ (3/4 turn) ေနာက္ျပန္လွည့္တယ္ေျပာပါတယ္။ ဒါဆို မွန္တာေပါ့။ ထားပါေတာ့။ ကိုယ့္အပိုင္းေရာက္လာၿပီေလ။ Drawing ေတာင္းၿပီး အျပစ္ေတြကို ရွာရေဖြရေတာ့မယ္။ 

ေတြးမိသြားလို႔ ေျပာရပါဦးမယ္။ Safety circuit မေကာင္းတာ ဘာလို႔ စက္က run လို႔ ရေနတာလဲ။ သူတို႔ ေက်ာ္၊ ခြထားတာလည္း မရွိဘူး။ စက္ရဲ႕ control design လုပ္တဲ့သူရဲ႕ အေတြးအေခၚေပါ့ေနာ္။ သူက Safety interlock ေတြေတာ့ အလုပ္မလုပ္ဘူး။ Run ခ်င္ယင္ ကိုယ့္ဘာသာ risk ယူၿပီး run လို႔ design လုပ္ထားတာလားမသိ။ ေတြ႕ဖူးတဲ့ စက္ေတြမွာ Safety trouble ဆို စက္ကို interlock လုပ္ထားလို႔ ေမာင္းမရေတာ့ဘူး။ ထားပါေတာ့ ဒီမွာက တ႐ုတ္စက္နဲ႔ တ႐ုတ္ design ေပါ့။

Circuit drawing ေတာင္းၿပီး ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ Omron PLC နဲ႔ control လုပ္ထားတာေတြ႕ပါတယ္။ Local control panel ကို ဆင္းၾကည့္ေတာ့ PLC မွာ Power နဲ႔ Run LED လင္းေနေတာ့ PLC ပ်က္တာလို႔ သိပ္မထင္ပါဘူး။ အမွန္က email အရ လိုအပ္လာယင္ သုံးဖို႔ Omron CX programmer ပါတဲ့ laptop တစ္လုံး ယူလာခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒါမသုံးခင္ အယင္ trouble-shoot လုပ္ၾကည့္ပါဦးမယ္။ 

ကၽြန္ေတာ္တို႔ automation system တစ္ခုစီမွာ ျခဳံၾကည့္လိုက္ယင္

- input signals

- output signals 

- control 

ဆိုၿပီး သုံးပိုင္းရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ျပႆနာတစ္ခုစဥ္းစားယင္ အဲဒီသုံးခု ခြဲခ်လိုက္ၿပီး စဥ္းစားပါတယ္။ Input အပိုင္းမွာ sensor ေတြ၊ switch ေတြ၊ button ေတြ၊ တစ္ျခား device/ system တစ္ခုခုက ျပန္ယူထားတဲ့ signal ေတြပါမွာေပါ့။ output မွာ display/ light ေတြ၊ sound output ေတြ၊ solenoid/ relay ေတြ၊ တစ္ျခား device / system တစ္ခုခုကို ေပးမယ့္ signal ေတြပါမွာေပါ့။ Control ကေတာ့ PLC, relay logic, DCS နဲ႔ controller အမ်ိဳးမ်ိဳးပါ။

အခု PLC အဝင္ signal ေတြကို ျဖစ္နိင္ေခ် logic နဲ႔ တစ္ခုစီ ရွာၾကည့္ရမွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ျမန္ျမန္နဲ႔ အေျဖထြက္ႏိုင္တာက ဘယ္လို နည္းလဲဆိုေတာ့၊ စာခိုးခ်တဲ့နည္း (cheating method) ေပါ့ဗ်ာ။ AE ၃လုံးမွာ ေကာင္းတဲ့ တစ္လုံး ရွိေနတယ္ဆိုေတာ့ input signal ေတြ ယွဥ္ၾကည့္လိုက္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ေကာင္းတဲ့တစ္လုံးက ရပ္ထားတယ္။ မေကာင္းတဲ့ ႏွစ္လုံးက run ေနတယ္။ လိေမၼာ္သီးနဲ႔ ပန္းသီး ယွဥ္ၾကည့္လို႔မရဘူးေလ။ AE2 မွာ lube oil pressure low လို signal ေတြ ရွိေနတယ္။ အလြယ္ဆုံးနည္း ျဖစ္တဲ့ AE2 ကို ေမာင္းခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ အေျခအေနတူသြားၿပီေပါ့။ PLC input ေတြ ယွဥ္ၾကည့္ေတာ့ ေတြ႕ပါၿပီ။ speed input မရတာကိုး။ PLC မွာ Input signal ရွိတဲ့ channel က မီးလင္းေနေလ့ရွိပါတယ္။ AE2 ရဲ႕ Speed input ျဖစ္တဲ့ Ch 00 မွာ မီးလင္းေနၿပီး AE1 နဲ႔ AE3 မွာ မလင္းေနပါဘူး။

 

AE2 ရဲ႕ Common တစ္စနဲ႔ Ch 00 ကိုေထာက္ၿပီး DC voltage တိုင္းၾကည့္ေတည့ 7V ေလာက္ရပါတယ္။ AC frequency တိုင္း ၾကည့္ေတာ့ 250 Hz ေလာက္ထြက္ပါတယ္။ AE1 နဲ႔ AE3 မွာ ဘာမွ မထြက္ပါဘူး။ DC 0V နဲ႔ AC 0 Hz ရပါတယ္။ MPU ကလည္း အသစ္လဲထားတယ္ေျပာတယ္။ Drawing အရေတာ့ Sensor ကေန တိုက္႐ိုက္လာတာပါ။

Engine အေျခက sensor အဝင္ junction box ကိုဖြင့္ၾကည့္ပါတယ္။ ႀကိဳး ၃ ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။ 0, 24V နဲ႔ signal  ႀကိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းၾကည့္ေတာ့ voltage မရွိပါဘူး။ ႀကိဳးေတြလိုက္ၾကည့္ေတာ့ local panel ရဲ႕ terminal block မွာ sensor ဆီမလာခင္ 24V supply ေပးတဲ့ fuse တစ္စုံရွိပါတယ္။ တိုင္းၾကည့္ေတာ့ တစ္လုံး ျပတ္ေနတာေတြ႕ရတယ္။ sensor အထြက္ဘက္ကို စစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း short မရွိပါဘူး။

AE1 ကိုရပ္လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး fuse လဲလိုက္ေတာ့ အဆင္ေျပသြားပါတယ္။  PLC Ch 00 မွာ speed input လည္း ရပါၿပီ။ တိုင္းၾကည့္ေတာ့လည္း 7V DC နဲ႔ AC 250 Hz ရပါတယ္။ Safety circuit trouble မီး ၿငိမ္းသြားၿပီး ready မီးလည္း လင္းလာပါတယ္။ ဒါဆိုယင္ ရေလာက္ပါၿပီ။

ေနာက္ AE3 ကိုစစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း အတူတူပါဘဲ။ fuse ျပတ္ေနလို႔ လဲလိုက္ပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ fuse လဲၿပီးေပမဲ့ speed input signal မရေသးပါဘူး။ Sensor junction box မွာတိုင္းၾကည့္ေတာ့ volt ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ polarity ေတြမွားေနတယ္။ တ႐ုတ္ဓာတ္ႀကိဳးႀကီးက လက္ဟန္ေျခဟန္နဲ႔ ႀကိဳး မွားေနေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ၾကည့္ရတာ သူသိေနတဲ့ပုံ။ ႀကိဳးေျပာင္းၿပီး စမ္းၾကည့္ထားပုံရပါတယ္။ ႀကိဳးျပန္ေျပာင္း ၾကည့္ေတာ့ အဆင္ေျပသြားပါတယ္။ စက္၂ နဲ႔ safety simulation ေတြလုပ္စမ္းၾကပါတယ္။ Lube oil pressure ေလွ်ာ့ခ်ၾကည့္တယ္။ governor ကို ဆြဲတင္ၿပီး over speed လုပ္ၾကည့္တယ္။ Shut down ျဖစ္ပါတယ္။ Alarm output ေတြလည္း ရပါတယ္။ စိတ္ႀကိဳက္ စမ္းၿပီးမွ Surveyor ကို ထပ္စမ္းျပၾကပါတယ္။ အားလုံး အဆင္ေျပပါတယ္။

ျပန္ၾကည့္ရယင္ ျဖစ္ႏိုင္စရာ Root cause က speed sensor မေကာင္းေတာ့ fuse ပ်က္ပါလိမ့္မယ္။ sensor အသစ္လဲၿပီးေတာ့ fuse မလဲလို႔ မရေသးတာကို မသိေတာ့ AE 3 မွာ sensor ႀကိဳးေျပာင္းၿပီး စမ္းၾကည့္ထားတာလို႔ ယူဆရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခု ေတြ႕ေနက်မဟုတ္တာ ေျပာဖို႔က်န္သြားတာက drawing ထဲမွာ speed relay တစ္လုံးပါ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ local rpm indicator အတြက္ဘဲသုံးထားၿပီး over speed trip ကို speed relay output နဲ႔ သုံးမထားပါဘူး။ PLC speed input ကေနဘဲ ယူၿပီး PLC က run signal  နဲ႔ over speed signal ျပန္ထုတ္ေပးတာပါဘဲ။


[Unicode]
 လောလောဆယ် Generator နဲ့ ပတ်သတ်တာတွေ အရေးများလို့ ငြီးငွေ့နေရော့မယ် ထင်တယ်။ ဒီပြဿနာက ပူပူနွေးနွေးလေး သွားထားတာမို့ မမေ့ခင် ရေးလိုက်တာပါ။ ကြာယင် အသေးစိတ် မမှတ်မိမှာစိုးလို့။  ပြဿနာကတော့ ခေါင်းစဉ်မှာ ရေးထားတဲ့အတိုင်း Safety stop circuit trouble တဲ့။ သငေ်္ဘာပေါ်ရောက်တော့ တရုတ်စက်ချုပ်က စက် ၂ နဲ့ လွှဲလိုက်တယ်။ စက် ၂ နဲ့ အတူ ECR ဆင်းပြီး လိုက်ကြည့်တော့ AE1 နဲ့ AE3 မှာ အဲဒီပြဿနာတက်နေတယ် ပြောပါတယ်။ ထူးထူးဆန်းဆန်း ပြဿနာရှိတဲ့ စက်နှစ်လုံးက run နေပြီး ကောင်းတဲ့ AE2 ကိုရပ်ထားတယ်တဲ့။ စက် ၂ ပြောပြတာက လောလောဆယ် speed sensor (Magnetic Pick-up) လဲထားတယ်တဲ့။ အမှန်က MPU နှစ်ခုစီရှိပါတယ်။ တစ်ခုက Rpm display နောက်တစ်ခုက control အတွက်။ သူပြောတာတော့ MPU တစ်ခုစီလဲထားတယ် ပြောပါတယ်။ ဘယ်လို align လုပ်သလဲမေးကြည့်တော့ sensor ကို flywheel နဲ့ ထိတဲ့အထိ အယင် လှည့်တပ်လိုက်ပြီး ၂၇၀  ံ (3/4 turn) နောက်ပြန်လှည့်တယ်ပြောပါတယ်။ ဒါဆို မှန်တာပေါ့။ ထားပါတော့။ ကိုယ့်အပိုင်းရောက်လာပြီလေ။ Drawing တောင်းပြီး အပြစ်တွေကို ရှာရဖွေရတော့မယ်။
တွေးမိသွားလို့ ပြောရပါဦးမယ်။ Safety circuit မကောင်းတာ ဘာလို့ စက်က run လို့ ရနေတာလဲ။ သူတို့ ကျော်၊ ခွထားတာလည်း မရှိဘူး။ စက်ရဲ့ control design လုပ်တဲ့သူရဲ့ အတွေးအခေါ်ပေါ့နော်။ သူက Safety interlock တွေတော့ အလုပ်မလုပ်ဘူး။ Run ချင်ယင် ကိုယ့်ဘာသာ risk ယူပြီး run လို့ design လုပ်ထားတာလားမသိ။ တွေ့ဖူးတဲ့ စက်တွေမှာ Safety trouble ဆို စက်ကို interlock လုပ်ထားလို့ မောင်းမရတော့ဘူး။ ထားပါတော့ ဒီမှာက တရုတ်စက်နဲ့ တရုတ် design ပေါ့။

Circuit drawing တောင်းပြီး ဖတ်ကြည့်တော့ Omron PLC နဲ့ control လုပ်ထားတာတွေ့ပါတယ်။ Local control panel ကို ဆင်းကြည့်တော့ PLC မှာ Power နဲ့ Run LED လင်းနေတော့ PLC ပျက်တာလို့ သိပ်မထင်ပါဘူး။ အမှန်က email အရ လိုအပ်လာယင် သုံးဖို့ Omron CX programmer ပါတဲ့ laptop တစ်လုံး ယူလာခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ အဲဒါမသုံးခင် အယင် trouble-shoot လုပ်ကြည့်ပါဦးမယ်။
ကျွန်တော်တို့ automation system တစ်ခုစီမှာ ခြုံကြည့်လိုက်ယင်
- input signals
- output signals
- control
ဆိုပြီး သုံးပိုင်းရှိပါတယ်။ ကျွန်တော် ပြဿနာတစ်ခုစဉ်းစားယင် အဲဒီသုံးခု ခွဲချလိုက်ပြီး စဉ်းစားပါတယ်။ Input အပိုင်းမှာ sensor တွေ၊ switch တွေ၊ button တွေ၊ တစ်ခြား device/ system တစ်ခုခုက ပြန်ယူထားတဲ့ signal တွေပါမှာပေါ့။ output မှာ display/ light တွေ၊ sound output တွေ၊ solenoid/ relay တွေ၊ တစ်ခြား device / system တစ်ခုခုကို ပေးမယ့် signal တွေပါမှာပေါ့။ Control ကတော့ PLC, relay logic, DCS နဲ့ controller အမျိုးမျိုးပါ။
အခု PLC အဝင် signal တွေကို ဖြစ်နိင်ချေ logic နဲ့ တစ်ခုစီ ရှာကြည့်ရမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ မြန်မြန်နဲ့ အဖြေထွက်နိုင်တာက ဘယ်လို နည်းလဲဆိုတော့၊ စာခိုးချတဲ့နည်း (cheating method) ပေါ့ဗျာ။ AE ၃လုံးမှာ ကောင်းတဲ့ တစ်လုံး ရှိနေတယ်ဆိုတော့ input signal တွေ ယှဉ်ကြည့်လိုက်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဖြစ်ချင်တော့ ကောင်းတဲ့တစ်လုံးက ရပ်ထားတယ်။ မကောင်းတဲ့ နှစ်လုံးက run နေတယ်။ လိမ္မော်သီးနဲ့ ပန်းသီး ယှဉ်ကြည့်လို့မရဘူးလေ။ AE2 မှာ lube oil pressure low လို signal တွေ ရှိနေတယ်။ အလွယ်ဆုံးနည်း ဖြစ်တဲ့ AE2 ကို မောင်းခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ အခြေအနေတူသွားပြီပေါ့။ PLC input တွေ ယှဉ်ကြည့်တော့ တွေ့ပါပြီ။ speed input မရတာကိုး။ PLC မှာ Input signal ရှိတဲ့ channel က မီးလင်းနေလေ့ရှိပါတယ်။ AE2 ရဲ့ Speed input ဖြစ်တဲ့ Ch 00 မှာ မီးလင်းနေပြီး AE1 နဲ့ AE3 မှာ မလင်းနေပါဘူး။

AE2 ရဲ့ Common တစ်စနဲ့ Ch 00 ကိုထောက်ပြီး DC voltage တိုင်းကြည့်တေည့ 7V လောက်ရပါတယ်။ AC frequency တိုင်း ကြည့်တော့ 250 Hz လောက်ထွက်ပါတယ်။ AE1 နဲ့ AE3 မှာ ဘာမှ မထွက်ပါဘူး။ DC 0V နဲ့ AC 0 Hz ရပါတယ်။ MPU ကလည်း အသစ်လဲထားတယ်ပြောတယ်။ Drawing အရတော့ Sensor ကနေ တိုက်ရိုက်လာတာပါ။

Engine အခြေက sensor အဝင် junction box ကိုဖွင့်ကြည့်ပါတယ်။ ကြိုး ၃ ချောင်းရှိပါတယ်။ 0, 24V နဲ့ signal  ကြိုးတွေဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းကြည့်တော့ voltage မရှိပါဘူး။ ကြိုးတွေလိုက်ကြည့်တော့ local panel ရဲ့ terminal block မှာ sensor ဆီမလာခင် 24V supply ပေးတဲ့ fuse တစ်စုံရှိပါတယ်။ တိုင်းကြည့်တော့ တစ်လုံး ပြတ်နေတာတွေ့ရတယ်။ sensor အထွက်ဘက်ကို စစ်ကြည့်တော့လည်း short မရှိပါဘူး။
AE1 ကိုရပ်လိုက်ပါတယ်။ နောက်ပြီး fuse လဲလိုက်တော့ အဆင်ပြေသွားပါတယ်။  PLC Ch 00 မှာ speed input လည်း ရပါပြီ။ တိုင်းကြည့်တော့လည်း 7V DC နဲ့ AC 250 Hz ရပါတယ်။ Safety circuit trouble မီး ငြိမ်းသွားပြီး ready မီးလည်း လင်းလာပါတယ်။ ဒါဆိုယင် ရလောက်ပါပြီ။
နောက် AE3 ကိုစစ်ကြည့်တော့လည်း အတူတူပါဘဲ။ fuse ပြတ်နေလို့ လဲလိုက်ပါတယ်။ ဒီမှာတော့ fuse လဲပြီးပေမဲ့ speed input signal မရသေးပါဘူး။ Sensor junction box မှာတိုင်းကြည့်တော့ volt ရောက်နေပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ polarity တွေမှားနေတယ်။ တရုတ်ဓာတ်ကြိုးကြီးက လက်ဟန်ခြေဟန်နဲ့ ကြိုး မှားနေကြောင်း ပြောပါတယ်။ ကြည့်ရတာ သူသိနေတဲ့ပုံ။ ကြိုးပြောင်းပြီး စမ်းကြည့်ထားပုံရပါတယ်။ ကြိုးပြန်ပြောင်း ကြည့်တော့ အဆင်ပြေသွားပါတယ်။ စက်၂ နဲ့ safety simulation တွေလုပ်စမ်းကြပါတယ်။ Lube oil pressure လျှော့ချကြည့်တယ်။ governor ကို ဆွဲတင်ပြီး over speed လုပ်ကြည့်တယ်။ Shut down ဖြစ်ပါတယ်။ Alarm output တွေလည်း ရပါတယ်။ စိတ်ကြိုက် စမ်းပြီးမှ Surveyor ကို ထပ်စမ်းပြကြပါတယ်။ အားလုံး အဆင်ပြေပါတယ်။
ပြန်ကြည့်ရယင် ဖြစ်နိုင်စရာ Root cause က speed sensor မကောင်းတော့ fuse ပျက်ပါလိမ့်မယ်။ sensor အသစ်လဲပြီးတော့ fuse မလဲလို့ မရသေးတာကို မသိတော့ AE 3 မှာ sensor ကြိုးပြောင်းပြီး စမ်းကြည့်ထားတာလို့ ယူဆရပါတယ်။
နောက်တစ်ခု တွေ့နေကျမဟုတ်တာ ပြောဖို့ကျန်သွားတာက drawing ထဲမှာ speed relay တစ်လုံးပါ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ local rpm indicator အတွက်ဘဲသုံးထားပြီး over speed trip ကို speed relay output နဲ့ သုံးမထားပါဘူး။ PLC speed input ကနေဘဲ ယူပြီး PLC က run signal  နဲ့ over speed signal ပြန်ထုတ်ပေးတာပါဘဲ။

ME Control (၂) - Remote Control Not Working

[zawgyi]

Supply boat တစ္စီးမွာပါ။ Main Engine ကို Bridge ကေန remote control မရလို႔ လို႔ေျပာပါတယ္။ သေဘၤာေပၚေရာက္ေတာ့ bridge မွာ သြားၿပီး စစ္ၾကည့္ပါတယ္။ သူႀကီးက ရွင္းျပၿပီး စမ္းလည္းျပပါတယ္။ Engine speed အတင္အခ် ဘာမွမရဘူးေျပာပါတယ္။ Engine ႏႈိး Control handle ကို ေရႊ႕ၾကည့္ေတာ့ Rpm indicator မွာ ဘာမွ မေျပာင္းပါဘူး။ Forward/ Astern ဘာမွ မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ emergency control ေတာ့ရတယ္ေျပာတယ္။ စမ္းလည္း စမ္းျပပါတယ္။ အဲဒါေတာ့ speed အတင္အခ်၊ ေရွ႕၊ေနာက္ ရသားဘဲ။

ဒါနဲ႔ အဲဒီ mode ႏွစ္ခုဘာကြာလည္း ၾကည့္ပါတယ္။ Normal handle က electrical control ျဖစ္ၿပီး emergency mode က pneumatic control ျဖစ္ေနပါတယ္။ Engine Room ကို ဆင္းၾကည့္ေတာ့ governor control ကလည္း pneumatic control ဘဲ။ Motor drive မဟုတ္ဘူး။ Drawing ကိုဖတ္ပါတယ္။ Pneumatic နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ခိုင္းယင္ အလုပ္လုပ္ၿပီး electrical နဲ႔ အလုပ္မလုပ္ဘူးဆိုေတာ့ electrical command ထုတ္ေပးမယ့္ bridge ကိုျပန္သြားပါတယ္။ Handle နဲ႔ တြဲထားတဲ့ potentiometer ကို တိုင္းထားၿပီး handle ကို ေရႊ႕ၾကည့္ပါတယ္။ Resistance က လိုက္ေျပာင္းေနတယ္ဆိုေတာ့ ေကာင္းေနပါတယ္။ Input ေကာင္းေနတယ္။ အဲဒီကေန control module ဆီ ဝင္သြားပါတယ္။ Governor ဘက္ကို ထြက္တဲ့ဘက္မွာ proportional control valve တစ္လုံး ရွိပါတယ္။ 4-20 mA signal ကို pressure output အနည္းအမ်ား ေျပာင္းေပးတာပါ။ i/p converter လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ Drawing ထဲမွာေတာ့ ေတြ႕ေနရတယ္။ အျပင္မွာ ေတာ္ေတာ္ရွာယူရပါတယ္။ ေနာက္မွ ER အဆင္း ေလွကားေအာက္မွာ ေတြ႕ပါတယ္။ အဲဒီ valve မွာ အဝင္ ႀကိဳး ၃ ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။ 0,24V ႏွစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ signal တစ္ေခ်ာင္းပါ။ တိုင္းၾကည့္ေတာ့ 24 V power မရွိပါဘူး။ ေရွ႕ဆက္ၿပီး လိုက္ၾကည့္ေတာ့ power supply ေလးတစ္ခုရွိပါတယ္။

 အဝင္ fuse/breaker တစ္ခုခု က်ေနလို႔လား။ power supply က 220V AC ဝင္ၿပီး 24V DC ထုတ္ေပးတာပါ။ အဲဒီ power supply အဝင္ကို တိုင္းၾကည့္ေတာ့ 220V ရွိေနတယ္။ အထြက္ က 0V ဆိုေတာ့ ဒါပ်က္တာေပါ့။ သေဘၤာေပၚမွာ spare ရွာၾကည့္ေတာ့ မရွိလို႔ ႐ုံးက တစ္ေယာက္ ဝယ္ၿပီး လာပို႔ေပးပါတယ္။ အသစ္မလဲခင္ အထြက္ Load side ဘက္မွာ short ရွိမရွိစစ္။ ေသခ်ာမွ power supply လဲေပးၿပီး စမ္းၾကည့္ေတာ့ အားလုံး အဆင္ေျပသြားပါတယ္။ သူႀကီး စိတ္ႀကိဳက္စမ္းေမာင္းၾကည့္ၿပီး ေက်နပ္မွ ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတေလလည္း ဒီလို ခပ္လြယ္လြယ္ေလးေတြနဲ႔ၾကဳံယင္ သက္သာပါတယ္။

[unicode]

Supply boat တစ်စီးမှာပါ။ Main Engine ကို Bridge ကနေ remote control မရလို့ လို့ပြောပါတယ်။ သင်္ဘောပေါ်ရောက်တော့ bridge မှာ သွားပြီး စစ်ကြည့်ပါတယ်။ သူကြီးက ရှင်းပြပြီး စမ်းလည်းပြပါတယ်။ Engine speed အတင်အချ ဘာမှမရဘူးပြောပါတယ်။ Engine နှိုး Control handle ကို ရွှေ့ကြည့်တော့ Rpm indicator မှာ ဘာမှ မပြောင်းပါဘူး။ Forward/ Astern ဘာမှ မရပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ emergency control တော့ရတယ်ပြောတယ်။ စမ်းလည်း စမ်းပြပါတယ်။ အဲဒါတော့ speed အတင်အချ၊ ရှေ့၊နောက် ရသားဘဲ။

ဒါနဲ့ အဲဒီ mode နှစ်ခုဘာကွာလည်း ကြည့်ပါတယ်။ Normal handle က electrical control ဖြစ်ပြီး emergency mode က pneumatic control ဖြစ်နေပါတယ်။ Engine Room ကို ဆင်းကြည့်တော့ governor control ကလည်း pneumatic control ဘဲ။ Motor drive မဟုတ်ဘူး။ Drawing ကိုဖတ်ပါတယ်။ Pneumatic နဲ့ တိုက်ရိုက်ခိုင်းယင် အလုပ်လုပ်ပြီး electrical နဲ့ အလုပ်မလုပ်ဘူးဆိုတော့ electrical command ထုတ်ပေးမယ့် bridge ကိုပြန်သွားပါတယ်။ Handle နဲ့ တွဲထားတဲ့ potentiometer ကို တိုင်းထားပြီး handle ကို ရွှေ့ကြည့်ပါတယ်။ Resistance က လိုက်ပြောင်းနေတယ်ဆိုတော့ ကောင်းနေပါတယ်။ Input ကောင်းနေတယ်။ အဲဒီကနေ control module ဆီ ဝင်သွားပါတယ်။ Governor ဘက်ကို ထွက်တဲ့ဘက်မှာ proportional control valve တစ်လုံး ရှိပါတယ်။ 4-20 mA signal ကို pressure output အနည်းအများ ပြောင်းပေးတာပါ။ i/p converter လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ Drawing ထဲမှာတော့ တွေ့နေရတယ်။ အပြင်မှာ တော်တော်ရှာယူရပါတယ်။ နောက်မှ ER အဆင်း လှေကားအောက်မှာ တွေ့ပါတယ်။ အဲဒီ valve မှာ အဝင် ကြိုး ၃ ချောင်းရှိပါတယ်။ 0,24V နှစ်ချောင်းနဲ့ signal တစ်ချောင်းပါ။ တိုင်းကြည့်တော့ 24 V power မရှိပါဘူး။ ရှေ့ဆက်ပြီး လိုက်ကြည့်တော့ power supply လေးတစ်ခုရှိပါတယ်။

 အဝင် fuse/breaker တစ်ခုခု ကျနေလို့လား။ power supply က 220V AC ဝင်ပြီး 24V DC ထုတ်ပေးတာပါ။ အဲဒီ power supply အဝင်ကို တိုင်းကြည့်တော့ 220V ရှိနေတယ်။ အထွက် က 0V ဆိုတော့ ဒါပျက်တာပေါ့။ သင်္ဘောပေါ်မှာ spare ရှာကြည့်တော့ မရှိလို့ ရုံးက တစ်ယောက် ဝယ်ပြီး လာပို့ပေးပါတယ်။ အသစ်မလဲခင် အထွက် Load side ဘက်မှာ short ရှိမရှိစစ်။ သေချာမှ power supply လဲပေးပြီး စမ်းကြည့်တော့ အားလုံး အဆင်ပြေသွားပါတယ်။ သူကြီး စိတ်ကြိုက်စမ်းမောင်းကြည့်ပြီး ကျေနပ်မှ ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်ခါတလေလည်း ဒီလို ခပ်လွယ်လွယ်လေးတွေနဲ့ကြုံယင် သက်သာပါတယ်။

UVT နဲ႔ Shunt Trip

[zawgyi]

Under Voltage Trip (UVT) (သို႔) Under Voltage Release (UVR) နဲ႔ Shunt Trip coil ႏွစ္မ်ိဳးလုံးဟာ breaker ကို Trip open လုပ္ေပးၾကတာခ်ည္းပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘာကြာျခားသလဲဆိုတာ ယွဥ္ျပခ်င္ပါတယ္။

1) UVT / UVR

Breaker တစ္ခု On ဖို႔ အတြက္ UVT မွာ power အၿမဲရွိေနရပါမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင္ UVT energize ျဖစ္ေနမွ breaker ON လို႔ရပါမယ္။ UVT တစ္ခ်က္ de-energize ျဖစ္တာနဲ႔ Breaker trip ျဖစ္သြားမွာပါ။ ဒီေတာ့ UVT ရဲ႕ circuit ဟာ အၿမဲ online ျဖစ္ေနရပါမယ္။ မီးတစ္ခ်က္ေလာက္ မ်က္ေတာင္ခတ္သြားတာမ်ိဳး (Power dip) ဆိုလည္း trip ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီလို power dip ကို ကာကြယ္ဖို႔ UVT supply မွာ delay timer ေလးေတြ ထားေပးေလ့ရွိပါတယ္။ Timer setting ထက္နည္းတဲ့ millisecond အနည္းငယ္ေလာက္ power dip ျဖစ္ယင္ trip မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ေနာက္ၿပီး Voltage drop ျဖစ္ယင္လည္း trip ျဖစ္ပါမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ 60 - 80% ေလာက္ ဆိုယင္ trip ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ UVT supply ဟာ AC / DC အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ သူ႔ spec နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ supply ေပး႐မွာပါ။ Circuit ရႈေထာင့္က ၾကည့္ယင္ UVT circuit က NC သဘာဝ ရွိပါတယ္။ Open ျဖစ္ယင္ trip ျဖစ္မွာပါ။ Wire break / loose contact ဆိုယင္လည္း trip ျဖစ္မွာပါ။

2) Shunt Trip

Shunt Trip ကေတာ့ coil energize ျဖစ္မွ trip လုပ္ေပးမွာပါ။ သူက online ျဖစ္ေနဖို႔ မလိုပါဘူး။ Power dip နဲ႔ temporary voltage drop ေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈမရွိပါဘူး။ သူ႔ကို activate လုပ္တဲ့ အခ်ိန္ voltage နည္းေနယင္ေတာ့ trip ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ေနာက္ၿပီး loose contact နဲ႔ wire break ကိုလည္း သိႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ periodical test လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ Circuit ရႈေထာင့္က ၾကည့္ယင္ Shunt trip circuit က NO သဘာဝ ရွိပါတယ္။ Trip လုပ္ခ်င္တဲ့ အခ်ိန္မွ On ေပးရတာပါ။

ACB ေတြမွာေတာ့ coil ႏွစ္မ်ိဳးလုံးပါေလ့ရွိပါတယ္။ MCCB ေတြမွာေတာ့ model အမ်ိဳးအစားလိုက္ျပီး UVT ဒါမွမဟုတ္ Shunt trip တစ္မ်ိဳးဘဲ ပါေလ့ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ MCCB ေတြမွာေတာ့ coil ႏွစ္မ်ိဳးလုံးအတြက္ တပ္လို႔ရေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ optional မွာတဲ့ coil အမ်ိဳးအစားကို တပ္ေပးပါတယ္။

UVT နဲ Shunt trip ကို Preferential trip နဲ႔ Emergency Shutdown(ESD) circuit ေတြမွာ သုံးၾကပါတယ္။ ဘယ္ အမ်ိဳးအစားကို သုံးမယ္ဆိုတာေတာ့ Designer ရဲ႕ စိတ္ကူး ေပၚမူတည္ပါတယ္။ တစ္ခါက Oil Rig အသစ္တစ္ခုရဲ႕ commissioning အခ်ိန္မွာ emergency stop အလုပ္မလုပ္လို႔ ၾကည့္ေတာ့ emergency stop circuit အတြက္ power supply breaker မဖြင့္႐ေသးတာေတြ႕ရတယ္။ Design က Fail safe မျဖစ္ဘူးေပါ့။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေနရာမွာ ဘာသုံးမလဲဆိုတာ ေသခ်ာစဥ္းစားသင့္ပါတယ္။

[unicode]

Under Voltage Trip (UVT) (သို့) Under Voltage Release (UVR) နဲ့ Shunt Trip coil နှစ်မျိုးလုံးဟာ breaker ကို Trip open လုပ်ပေးကြတာချည်းပါဘဲ။ ဒါပေမဲ့ ဘာကွာခြားသလဲဆိုတာ ယှဉ်ပြချင်ပါတယ်။

1) UVT / UVR
Breaker တစ်ခု On ဖို့ အတွက် UVT မှာ power အမြဲရှိနေရပါမယ်။ တစ်နည်းအားဖြင် UVT energize ဖြစ်နေမှ breaker ON လို့ရပါမယ်။ UVT တစ်ချက် de-energize ဖြစ်တာနဲ့ Breaker trip ဖြစ်သွားမှာပါ။ ဒီတော့ UVT ရဲ့ circuit ဟာ အမြဲ online ဖြစ်နေရပါမယ်။ မီးတစ်ချက်လောက် မျက်တောင်ခတ်သွားတာမျိုး (Power dip) ဆိုလည်း trip ဖြစ်မှာပါ။ အဲဒီလို power dip ကို ကာကွယ်ဖို့ UVT supply မှာ delay timer လေးတွေ ထားပေးလေ့ရှိပါတယ်။ Timer setting ထက်နည်းတဲ့ millisecond အနည်းငယ်လောက် power dip ဖြစ်ယင် trip မဖြစ်တော့ဘူးပေါ့။ နောက်ပြီး Voltage drop ဖြစ်ယင်လည်း trip ဖြစ်ပါမယ်။ များသောအားဖြင့် 60 - 80% လောက် ဆိုယင် trip ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ UVT supply ဟာ AC / DC အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ သူ့ spec နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ supply ပေးရမှာပါ။ Circuit ရှုထောင့်က ကြည့်ယင် UVT circuit က NC သဘာဝ ရှိပါတယ်။ Open ဖြစ်ယင် trip ဖြစ်မှာပါ။ Wire break / loose contact ဆိုယင်လည်း trip ဖြစ်မှာပါ။

2) Shunt Trip
Shunt Trip ကတော့ coil energize ဖြစ်မှ trip လုပ်ပေးမှာပါ။ သူက online ဖြစ်နေဖို့ မလိုပါဘူး။ Power dip နဲ့ temporary voltage drop တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုမရှိပါဘူး။ သူ့ကို activate လုပ်တဲ့ အချိန် voltage နည်းနေယင်တော့ trip ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ပြီး loose contact နဲ့ wire break ကိုလည်း သိနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတော့ periodical test လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ Circuit ရှုထောင့်က ကြည့်ယင် Shunt trip circuit က NO သဘာဝ ရှိပါတယ်။ Trip လုပ်ချင်တဲ့ အချိန်မှ On ပေးရတာပါ။

ACB တွေမှာတော့ coil နှစ်မျိုးလုံးပါလေ့ရှိပါတယ်။ MCCB တွေမှာတော့ model အမျိုးအစားလိုက်ပြီး UVT ဒါမှမဟုတ် Shunt trip တစ်မျိုးဘဲ ပါလေ့ရှိပါတယ်။ တစ်ချို့ MCCB တွေမှာတော့ coil နှစ်မျိုးလုံးအတွက် တပ်လို့ရအောင်လုပ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ optional မှာတဲ့ coil အမျိုးအစားကို တပ်ပေးပါတယ်။

UVT နဲ Shunt trip ကို Preferential trip နဲ့ Emergency Shutdown(ESD) circuit တွေမှာ သုံးကြပါတယ်။ ဘယ် အမျိုးအစားကို သုံးမယ်ဆိုတာတော့ Designer ရဲ့ စိတ်ကူး ပေါ်မူတည်ပါတယ်။ တစ်ခါက Oil Rig အသစ်တစ်ခုရဲ့ commissioning အချိန်မှာ emergency stop အလုပ်မလုပ်လို့ ကြည့်တော့ emergency stop circuit အတွက် power supply breaker မဖွင့်ရသေးတာတွေ့ရတယ်။ Design က Fail safe မဖြစ်ဘူးပေါ့။ ဒီတော့ ဘယ်နေရာမှာ ဘာသုံးမလဲဆိုတာ သေချာစဉ်းစားသင့်ပါတယ်။

Insulation Resistance (၅) - Indicator Lamp Brightness မညီျခင္း

[zawgyi]

ျပႆနာမဟုတ္တဲ့ ျပႆနာေလးတစ္ခုပါ။ Bulk carrier တစ္စီးမွာ surveyor မွတ္ခ်က္ေပးသြားတဲ့ အခ်က္ေလးေတြ ရွင္းလို႔ ရသေလာက္ ရွင္းေပးပါဆိုလို႔ စစ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီထဲက တစ္ခုေပါ့။ ဘာလို႔ျပႆနာမဟုတ္တာလဲဆိုေတာ့ အဲဒီသေဘၤာရဲ႕ 110V distribution panel မွာ insulation monitoring circuit ရွိပါတယ္။ Meter မွာ IR က infinity နီးပါးျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ R, S,T phase တစ္ခုစီအတြက္ ထားတဲ့ indicator မီးလုံးေလးေတြမွာ တစ္လုံးက နည္းနည္း မွိန္ေနတယ္။ ေက်ာ္ထားလို႔လား သိရေအာင္ Test ခလုတ္ နွိပ္ၾကည့္ေတာ့လည္း insulation meter ရဲ႕ pointer က ေရြ႕သြားၿပီး မီးလုံး သုံးလုံး ညီသြားတယ္။ ျပန္လႊတ္လိုက္ေတာ့ အယင္အတိုင္း မီးတစ္လုံးျပန္မွိန္သြားတယ္။ Meter ကလည္း infinity နားမွာပါဘဲ။

အဲဒါေျပာတာေပါ့ ျပႆနာမဟုတ္တဲ့ ျပႆနာဆိုတာ။ Test ခလုတ္နွိပ္ၾကည့္လို႔ meter pointer ေရြ႕သြားတယ္ဆိုေတာ့ မီတာမွာ bypass လုပ္မထားဘူးဆိုတာ ျပပါတယ္။ Bypass လုပ္ထားယင္ IR က infinity မွာျပေနၿပီး pointer မလႈပ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ IR တန္ဖိုး infinity နီးပါးရွိတယ္ဆိုတာ အမွန္ေပါ့။ IR ဒီေလာက္ျမင့္ေနမွ ဘာမွ ျပႆနာ မရွိဘူးေလ။ ဒါေပမဲ့ surveyor က မွတ္ခ်က္ေပးသြားတဲ့ မီးလုံး တစ္လုံး မွိန္တဲ့ကိစၥ ရွင္းရပါဦးမယ္။ အမွန္က ဒီမွာ မီးလုံးသုံလုံးက primary monitoring မဟုတ္ပါဘူး။ Insulation meter က low insulation trigger ျဖစ္မွ မီးလုံး လင္းတာမွိန္တာၾကည့္လို႔ ဘယ္ phase က leakage ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ရွာရတာပါ။ (Insulation Meter မရွိယင္ေတာ့ မီးလုံးသုံးလုံး နဲ႕ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။) ထားပါေတာ့။ ရွာဆိုေတာ့လည္း အေျဖရွာရေတာ့ မွာေပါ့။

ေနာက္တစ္ခု test ခလုတ္နွိပ္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ မီးလုံးသုံးလုံး brightness ညီသြားတယ္ဆိုေတာ့ မီးလုံးေတြရဲ႕ resistance အတူတူဘဲေပါ့။ တစ္နည္းအားျဖင့္ အမ်ိဳးအစား မတူတဲ့ မီးလုံးထည့္ထားတာမဟုတ္ဘူး ဆ္ိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ 

ဒီေနရာမွာ circuit ျပန္ၾကည့္ရေအာင္။ R, S, T တစ္လိုင္းစီက မီးလုံးတစ္လုံးစီဆက္ထားၿပီး မီးလုံးသုံးလုံးရဲ႕ က်န္တဲ့ တစ္စစီကို star connection ဆက္ထားပါတယ္။ အဲဒီ star point ကေန Test ခလုတ္ ကိုျဖတ္ၿပီး Earth ကို ဆက္ထားတာပါ။ Test ခလုတ္ မနွိပ္ယင္ မီးလုံးသုံးလုံးက float သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီေတာ့ load balance ညီယင္ သုံးလုံး ညီတူ လင္းမွာေပါ့။ Load မညီယင္ျဖစ္ျဖစ္၊ Circuit တစ္ခုခုက earth leakage က်ေနယင္ျဖစ္ျဖစ္ မီးလုံး brightness ညီမွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ Test ခလုတ္ နွိပ္လိုက္ယင္ေတာ့ earth နဲ႔ ဆက္လိုက္တာျဖစ္သြားေတာ့ line to earth မီးလုံး တစ္လုံးစီကို ျဖတ္စီးပါတယ္။ တစ္ကယ္ earth က်လို႔ရွိယင္ အဲဒီ phase ေတြက potential နည္းသြားတဲ့ အတြက္ မွိန္သြားလိမ့္မယ္။

အခု အေျခအေနအရ meter မွာလည္း IR မက်ဘူး။ Test ခလုတ္နွိပ္ယင္လည္း မီးလုံး ညီသြား တယ္ဆိုေတာ့ earth leakage မရွိတာေသခ်ာပါတယ္။ Load unbalance ျဖစ္လို႔ မီးလုံးမညီတာလို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏုိင္ပါတယ္။

Power Distribution လုပ္ထားတဲ့ ပုံစံက R, S, T  ၃ လိုင္းမွာ RS, RT, ST ႏွစ္လိုင္းစီ ခြၿပီး single phase breaker ေတြနဲ႔ ျပန္ျဖန္႔ေပးထားတာပါ။ ဒီေတာ့ Clamp meter နဲ႔ breaker အထြက္တိုင္းကို Ampere တိုင္းၾကည့္ၿပီး စာရင္း လုပ္လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးမွ တစ္စုံစီရဲ႕ current ေပါင္းလာဒ္ ကို ယွဥ္ၾကည့္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တန္ဖိုးညီႏိုင္သမွ် အနီးစပ္ဆုံး ရေအာင္ ႀကိဳးေတြ ေရႊ႕တပ္ၾကည့္ပါတယ္။ မီးလုံးေတြ မညီမခ်င္း နည္းနည္းပါးပါး ကုလားဖန္ထိုး ေပးလိုက္ေတာ့ အဆင္ေျပသြားပါတယ္။

[unicode]

ပြဿနာမဟုတ်တဲ့ ပြဿနာလေးတစ်ခုပါ။ Bulk carrier တစ်စီးမှာ surveyor မှတ်ချက်ပေးသွားတဲ့ အချက်လေးတွေ ရှင်းလို့ ရသလောက် ရှင်းပေးပါဆိုလို့ စစ်ပေးရပါတယ်။ အဲဒီထဲက တစ်ခုပေါ့။ ဘာလို့ပြဿနာမဟုတ်တာလဲဆိုတော့ အဲဒီသင်္ဘောရဲ့ 110V distribution panel မှာ insulation monitoring circuit ရှိပါတယ်။ Meter မှာ IR က infinity နီးပါးပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ R, S,T phase တစ်ခုစီအတွက် ထားတဲ့ indicator မီးလုံးလေးတွေမှာ တစ်လုံးက နည်းနည်း မှိန်နေတယ်။ ကျော်ထားလို့လား သိရအောင် Test ခလုတ် နှိပ်ကြည့်တော့လည်း insulation meter ရဲ့ pointer က ရွေ့သွားပြီး မီးလုံး သုံးလုံး ညီသွားတယ်။ ပြန်လွှတ်လိုက်တော့ အယင်အတိုင်း မီးတစ်လုံးပြန်မှိန်သွားတယ်။ Meter ကလည်း infinity နားမှာပါဘဲ။

အဲဒါပြောတာပေါ့ ပြဿနာမဟုတ်တဲ့ ပြဿနာဆိုတာ။ Test ခလုတ်နှိပ်ကြည့်လို့ meter pointer ရွေ့သွားတယ်ဆိုတော့ မီတာမှာ bypass လုပ်မထားဘူးဆိုတာ ပြပါတယ်။ Bypass လုပ်ထားယင် IR က infinity မှာပြနေပြီး pointer မလှုပ်ပါဘူး။ ဒီတော့ IR တန်ဖိုး infinity နီးပါးရှိတယ်ဆိုတာ အမှန်ပေါ့။ IR ဒီလောက်မြင့်နေမှ ဘာမှ ပြဿနာ မရှိဘူးလေ။ ဒါပေမဲ့ surveyor က မှတ်ချက်ပေးသွားတဲ့ မီးလုံး တစ်လုံး မှိန်တဲ့ကိစ္စ ရှင်းရပါဦးမယ်။ အမှန်က ဒီမှာ မီးလုံးသုံလုံးက primary monitoring မဟုတ်ပါဘူး။ Insulation meter က low insulation trigger ဖြစ်မှ မီးလုံး လင်းတာမှိန်တာကြည့်လို့ ဘယ် phase က leakage ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ရှာရတာပါ။ (Insulation Meter မရှိယင်တော့ မီးလုံးသုံးလုံး နဲ့ကြည့်နိုင်ပါတယ်။) ထားပါတော့။ ရှာဆိုတော့လည်း အဖြေရှာရတော့ မှာပေါ့။

နောက်တစ်ခု test ခလုတ်နှိပ်လိုက်တဲ့ အချိန်မှာ မီးလုံးသုံးလုံး brightness ညီသွားတယ်ဆိုတော့ မီးလုံးတွေရဲ့ resistance အတူတူဘဲပေါ့။ တစ်နည်းအားဖြင့် အမျိုးအစား မတူတဲ့ မီးလုံးထည့်ထားတာမဟုတ်ဘူး ဆ်ိုတာ သေချာပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ circuit ပြန်ကြည့်ရအောင်။ R, S, T တစ်လိုင်းစီက မီးလုံးတစ်လုံးစီဆက်ထားပြီး မီးလုံးသုံးလုံးရဲ့ ကျန်တဲ့ တစ်စစီကို star connection ဆက်ထားပါတယ်။ အဲဒီ star point ကနေ Test ခလုတ် ကိုဖြတ်ပြီး Earth ကို ဆက်ထားတာပါ။ Test ခလုတ် မနှိပ်ယင် မီးလုံးသုံးလုံးက float သဘောမျိုး ဖြစ်နေတာပါ။ ဒီတော့ load balance ညီယင် သုံးလုံး ညီတူ လင်းမှာပေါ့။ Load မညီယင်ဖြစ်ဖြစ်၊ Circuit တစ်ခုခုက earth leakage ကျနေယင်ဖြစ်ဖြစ် မီးလုံး brightness ညီမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ Test ခလုတ် နှိပ်လိုက်ယင်တော့ earth နဲ့ ဆက်လိုက်တာဖြစ်သွားတော့ line to earth မီးလုံး တစ်လုံးစီကို ဖြတ်စီးပါတယ်။ တစ်ကယ် earth ကျလို့ရှိယင် အဲဒီ phase တွေက potential နည်းသွားတဲ့ အတွက် မှိန်သွားလိမ့်မယ်။

အခု အခြေအနေအရ meter မှာလည်း IR မကျဘူး။ Test ခလုတ်နှိပ်ယင်လည်း မီးလုံး ညီသွား တယ်ဆိုတော့ earth leakage မရှိတာသေချာပါတယ်။ Load unbalance ဖြစ်လို့ မီးလုံးမညီတာလို့ ကောက်ချက်ချနိုင်ပါတယ်။

Power Distribution လုပ်ထားတဲ့ ပုံစံက R, S, T  ၃ လိုင်းမှာ RS, RT, ST နှစ်လိုင်းစီ ခွပြီး single phase breaker တွေနဲ့ ပြန်ဖြန့်ပေးထားတာပါ။ ဒီတော့ Clamp meter နဲ့ breaker အထွက်တိုင်းကို Ampere တိုင်းကြည့်ပြီး စာရင်း လုပ်လိုက်ပါတယ်။ ပြီးမှ တစ်စုံစီရဲ့ current ပေါင်းလာဒ် ကို ယှဉ်ကြည့်ပါတယ်။ နောက်ပြီး တန်ဖိုးညီနိုင်သမျှ အနီးစပ်ဆုံး ရအောင် ကြိုးတွေ ရွှေ့တပ်ကြည့်ပါတယ်။ မီးလုံးတွေ မညီမချင်း နည်းနည်းပါးပါး ကုလားဖန်ထိုး ပေးလိုက်တော့ အဆင်ပြေသွားပါတယ်။

Insulation Resistance (၄) - DC 24V Low Insulation

[zawgyi]

Tanker တစ္စီးမွာ low insulation ျပႆနာအတြက္ သြားၾကည့္ရပါတယ္။ ျဖစ္ေနတာက DC 24 V မွာပါ။ Insulation Monitor က 24V Distribution panel မွာ။ Bridge ေပၚက အခန္းေလးတစ္ခုမွာ ထားပါတယ္။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ 30 k Ohm ေအာက္ေရာက္ေနတယ္။ Alarm set point က 40k ဆိုေတာ့ alarm output မီးလင္းေနၿပီး Alarm Monitoring System (AMS) မွာလည္း အၿမဲ တက္ေနတယ္ေျပာပါတယ္။ 

Low insulation ျပႆနာေတြက လြယ္တဲ့အခါလြယ္ၿပီး ေနရာအေနအထားအရ ခက္တဲ့ အခါလည္း ခက္ပါတယ္။ အခုျပႆနာက  DC circuit ေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ Megger မ႐ိုက္မိဖို႔ သတိထားရပါမယ္။ စက္ခ်ဳပ္ ကိုခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းၿပီး DP မွာ breaker ေတြ ဖြင့္၊ ပိတ္ လုပ္ စမ္းၾကတာေပါ့။ Breaker ဆယ္ခုေလာက္ဆိုေတာ့ အေျဖက ခ်က္ခ်င္းသိရပါတယ္။ ျပႆနာက AMS ကိုသြားတဲ့ breaker အထြက္လိုင္းပါ။ အဲဒီ breaker off ထားယင္ အေကာင္း။ On လိုက္ယင္ insulation low ျဖစ္သြားၿပီး alarm trigger ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီေတာ့ AMS panel ရွိတဲ့ ECR ကို ဆင္းသြားၾကည့္ပါတယ္။ AMS drawing ကိုဖတ္၊ fuse ေတြ တစ္ခုစီ ျဖဳတ္၊ တပ္လုပ္ၿပီး narrow down လုပ္လိုက္ေတာ့ PLC ရဲ႕ input terminal ေတြထဲကျဖစ္ေနတယ္။ input 200 ေလာက္ ရွိမယ္။ စမ္း ရတာလည္း မေခ်ာင္ဘူး။ Walkie talkie နဲ႔ တစ္ေယာက္က Bridge deck မွာၾကည့္ ေျပာေပးေနရတယ္။ input 200 ကို တစ္ေခ်ာင္းစီ ျဖဳတ္တပ္ ေနရယင္ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ကုန္မယ္။ ေနရာကလည္း စားပြဲေအာက္ ကတ္သီးကတ္သတ္ ဝင္လုပ္ရတာေလ။

ဒီေနရာမွာ ေက်ာင္းတုန္းက နည္းေလးက အသုံးဝင္လာပါတယ္။ Binary search နည္းေလးပါ။ တစ္ဝက္ခြဲရွာနည္းေပါ့ဗ်ာ။ ပစၥည္းေတြအမ်ားႀကီးထဲက မေကာင္းတဲ့ ပစၥည္း ရွာမယ္ဆိုယင္ တစ္ဝက္ခြဲလိုက္ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကို ဖယ္ထားလိုက္ၿပီး မေကာင္းတဲ့ အုပ္စုကို ထပ္ၿပီး တစ္ဝက္ခြဲၿပီး ရွာရပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ဆုံးတစ္ခုကို ရွာလို႔ေတြ႕သြားမွာပါ။ ဒီနည္းက ရွာရမယ့္ အေရအတြက္မ်ားေလ အသုံးတဲ့ေလပါဘဲ။ မေကာင္းတဲ့ ပစၥည္း တစ္ခုဘဲရွိမယ္ဆိုယင္ 2 ႐ဲ့ exponent က ရွာရမယ့္ အႀကိမ္ အေရအတြက္ေပါ့။ ဥပမာ 1000 items ထဲကရွာယင္ 2^10= 1024 ဆိုေတာ့ 10 ႀကိမ္ရွာယုံနဲ႔ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ 

ဒီနည္းသုံးယင္ သတိထားရမွာက အလြယ္တကူ conclusion မခ်ဖို႔ပါဘဲ။ ဥပမာ တစ္ဝက္ကို ဖယ္ၿပီး တိုင္းလို႔ မေကာင္းဘူးဆိုယင္ ဖယ္လိုက္တဲ့ တစ္ဝက္က အကုန္ေကာင္းတယ္လို႔ မဆုံးျဖတ္ရပါဘူး။ အဲဒီတစ္ဝက္ထဲမွာ မေကာင္းတာ ေနာက္တစ္ခု ပါႏိုင္ေသးတာမို႔ ဖယ္ထားတဲ့ ပထမတစ္ဝက္ကို confirmation ျပန္စမ္းရပါမယ္။ 

ကံေကာင္းလို႔ တစ္ဝက္ဖယ္ၿပီး စမ္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေကာင္းေနယင္ေတာ့၊ အဲဒီတစ္ဝက္ထဲမွာ ပ်က္တဲ့ ပစၥည္း မပါဘူးလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ အခုလည္း input channel 200 ဆိုေတာ့ 2^8= 256 ျဖစ္တဲ့ အတြက္ preliminary ၈ ႀကိမ္ confirmation အတြက္ ၈ ႀကိမ္။ အမ်ားဆုံး ၁၆ ႀကိမ္ ရွာယင္ မေကာင္းတဲ့ channel တစ္ခု ေတြ႕မွာပါ။ ကံဆိုးၿပီး မေကာင္းတာ တစ္ခုထက္ ပိုယင္ေတာ့ ပိုရွာရမွာေပါ့။

ဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲဒီနည္းနဲ႔ ရွာလိုက္တာ သိပ္မၾကာခင္မွာ input signal ထဲက ဒုကၡေပးေနတဲ့ channel ကိုေတြ႕သြားပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ က်န္တဲ့ ႀကိဳးေတြ အကုန္ျပန္တပ္ေတာ့လည္း ေကာင္းေနပါတယ္။ ဒီ တစ္ခုေၾကာင့္ဘဲဆိုေတာ့ ေတာ္ပါေသးရဲ႕။ တစ္ခါတေလ fault က တစ္ခုမက ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ 

Drawing မွာျပန္ၾကည့္ေတာ့ fault ျဖစ္တဲ့ input က Bow Thruster ရဲ႕ bilge well high level alarm တဲ့။ Forward မွာရွိတဲ့ Bow Thruster အခန္းထဲဆင္းၿပီးေတာ့ Bilge well ထဲက float switch ကိုျဖဳတ္ယူခဲ့တယ္။ Off line စမ္းၾကည့္ေတာ့ လည္း ground နဲ႔ ၿငိေနလို႔ အသစ္လဲေပးခဲ့ပါတယ္။ ဂငယ္ စက္ခ်ဳပ္ကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီး ျပန္ခဲ့တယ္ေပါ့ဗ်ာ။

[unicode]

Tanker တစ်စီးမှာ low insulation ပြဿနာအတွက် သွားကြည့်ရပါတယ်။ ဖြစ်နေတာက DC 24 V မှာပါ။ Insulation Monitor က 24V Distribution panel မှာ။ Bridge ပေါ်က အခန်းလေးတစ်ခုမှာ ထားပါတယ်။ ကြည့်လိုက်တော့ 30 k Ohm အောက်ရောက်နေတယ်။ Alarm set point က 40k ဆိုတော့ alarm output မီးလင်းနေပြီး Alarm Monitoring System (AMS) မှာလည်း အမြဲ တက်နေတယ်ပြောပါတယ်။

Low insulation ပြဿနာတွေက လွယ်တဲ့အခါလွယ်ပြီး နေရာအနေအထားအရ ခက်တဲ့ အခါလည်း ခက်ပါတယ်။ အခုပြဿနာက  DC circuit တွေဖြစ်တဲ့ အတွက် Megger မရိုက်မိဖို့ သတိထားရပါမယ်။ စက်ချုပ် ကိုခွင့်ပြုချက်တောင်းပြီး DP မှာ breaker တွေ ဖွင့်၊ ပိတ် လုပ် စမ်းကြတာပေါ့။ Breaker ဆယ်ခုလောက်ဆိုတော့ အဖြေက ချက်ချင်းသိရပါတယ်။ ပြဿနာက AMS ကိုသွားတဲ့ breaker အထွက်လိုင်းပါ။ အဲဒီ breaker off ထားယင် အကောင်း။ On လိုက်ယင် insulation low ဖြစ်သွားပြီး alarm trigger ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒီတော့ AMS panel ရှိတဲ့ ECR ကို ဆင်းသွားကြည့်ပါတယ်။ AMS drawing ကိုဖတ်၊ fuse တွေ တစ်ခုစီ ဖြုတ်၊ တပ်လုပ်ပြီး narrow down လုပ်လိုက်တော့ PLC ရဲ့ input terminal တွေထဲကဖြစ်နေတယ်။ input 200 လောက် ရှိမယ်။ စမ်း ရတာလည်း မချောင်ဘူး။ Walkie talkie နဲ့ တစ်ယောက်က Bridge deck မှာကြည့် ပြောပေးနေရတယ်။ input 200 ကို တစ်ချောင်းစီ ဖြုတ်တပ် နေရယင် အချိန်တော်တော်ကုန်မယ်။ နေရာကလည်း စားပွဲအောက် ကတ်သီးကတ်သတ် ဝင်လုပ်ရတာလေ။

ဒီနေရာမှာ ကျောင်းတုန်းက နည်းလေးက အသုံးဝင်လာပါတယ်။ Binary search နည်းလေးပါ။ တစ်ဝက်ခွဲရှာနည်းပေါ့ဗျာ။ ပစ္စည်းတွေအများကြီးထဲက မကောင်းတဲ့ ပစ္စည်း ရှာမယ်ဆိုယင် တစ်ဝက်ခွဲလိုက်ပါတယ်။ ကောင်းတဲ့ဘက်ကို ဖယ်ထားလိုက်ပြီး မကောင်းတဲ့ အုပ်စုကို ထပ်ပြီး တစ်ဝက်ခွဲပြီး ရှာရပါတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံးတစ်ခုကို ရှာလို့တွေ့သွားမှာပါ။ ဒီနည်းက ရှာရမယ့် အရေအတွက်များလေ အသုံးတဲ့လေပါဘဲ။ မကောင်းတဲ့ ပစ္စည်း တစ်ခုဘဲရှိမယ်ဆိုယင် 2 ရဲ့ exponent က ရှာရမယ့် အကြိမ် အရေအတွက်ပေါ့။ ဥပမာ 1000 items ထဲကရှာယင် 2^10= 1024 ဆိုတော့ 10 ကြိမ်ရှာယုံနဲ့ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒီနည်းသုံးယင် သတိထားရမှာက အလွယ်တကူ conclusion မချဖို့ပါဘဲ။ ဥပမာ တစ်ဝက်ကို ဖယ်ပြီး တိုင်းလို့ မကောင်းဘူးဆိုယင် ဖယ်လိုက်တဲ့ တစ်ဝက်က အကုန်ကောင်းတယ်လို့ မဆုံးဖြတ်ရပါဘူး။ အဲဒီတစ်ဝက်ထဲမှာ မကောင်းတာ နောက်တစ်ခု ပါနိုင်သေးတာမို့ ဖယ်ထားတဲ့ ပထမတစ်ဝက်ကို confirmation ပြန်စမ်းရပါမယ်။

ကံကောင်းလို့ တစ်ဝက်ဖယ်ပြီး စမ်းတဲ့ အချိန်မှာ ကောင်းနေယင်တော့၊ အဲဒီတစ်ဝက်ထဲမှာ ပျက်တဲ့ ပစ္စည်း မပါဘူးလို့ ကောက်ချက်ချနိုင်ပါတယ်။ အခုလည်း input channel 200 ဆိုတော့ 2^8= 256 ဖြစ်တဲ့ အတွက် preliminary ၈ ကြိမ် confirmation အတွက် ၈ ကြိမ်။ အများဆုံး ၁၆ ကြိမ် ရှာယင် မကောင်းတဲ့ channel တစ်ခု တွေ့မှာပါ။ ကံဆိုးပြီး မကောင်းတာ တစ်ခုထက် ပိုယင်တော့ ပိုရှာရမှာပေါ့။

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်လည်း အဲဒီနည်းနဲ့ ရှာလိုက်တာ သိပ်မကြာခင်မှာ input signal ထဲက ဒုက္ခပေးနေတဲ့ channel ကိုတွေ့သွားပါတယ်။ သေချာအောင် ကျန်တဲ့ ကြိုးတွေ အကုန်ပြန်တပ်တော့လည်း ကောင်းနေပါတယ်။ ဒီ တစ်ခုကြောင့်ဘဲဆိုတော့ တော်ပါသေးရဲ့။ တစ်ခါတလေ fault က တစ်ခုမက ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

Drawing မှာပြန်ကြည့်တော့ fault ဖြစ်တဲ့ input က Bow Thruster ရဲ့ bilge well high level alarm တဲ့။ Forward မှာရှိတဲ့ Bow Thruster အခန်းထဲဆင်းပြီးတော့ Bilge well ထဲက float switch ကိုဖြုတ်ယူခဲ့တယ်။ Off line စမ်းကြည့်တော့ လည်း ground နဲ့ ငြိနေလို့ အသစ်လဲပေးခဲ့ပါတယ်။ ဂငယ် စက်ချုပ်ကို နှုတ်ဆက်ပြီး ပြန်ခဲ့တယ်ပေါ့ဗျာ။

Insulation Resistance (၃) - Generator Health Check

[zawgyi]

ဒီအေတြ႕အၾကဳံကေတာ့ Trouble-shooting နဲ႔ Fault finding ကအဓိက မဟုတ္ပါဘူး။ Generator ေတြမွာ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် winding ေတြမွာ carbon deposit ျဖစ္တာ၊ moisture နဲ႔ ဖုန္ေၾကာင့္ insulation က်လာတာ တို႔ကို သိရေအာင္ စစ္ေဆးတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံပါ။ ဒီစစ္ေဆးတဲ့ result ကိုၾကည့္ၿပီး Chemical clean လုပ္သင့္လား လုပ္ဖို႔ မလိုေသးဘူးလား ဆုံးျဖတ္ရတာပါ။ 

Health Check မွာ electrical အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စစ္ေပးတာကေတာ့

၁) Insulation Resistance and Polarization Index of windings

၂) Coil Resistance

၃) Rotating Diode Check

၄) Space Heater and winding temperature sensor Check ေတြပါ။

အဓိက ဒီစာေရးရတဲ့ အေၾကာင္းက သိပ္မမ်ားလွတဲ့ Generator/ Alternator ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေလးေတြကို ေျပာျပခ်င္လို႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ electrical နဲ႔ ပါတ္သတ္တာဘဲ ေျပာသြားမွာပါ။ 

ဒီ Generator ေတြကေတာ့ Caterpillar အမ်ိဳးအစားေတြပါ။ သေဘၤာေပၚမွာ emergency generator အပါအဝင္ ၆ လုံးရွိပါတယ္။ ခပ္ငယ္ငယ္ေတြပါဘဲ။ အလုပ္ စလုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုတာနဲ႔ Safety precaution အရ Lock out tag out လုပ္ပါတယ္။ MSB မွာ ACB ကို rack out လုပ္ၿပီး စာကပ္ထားပါတယ္။ Remote start ကို လည္း Block လုပ္ ၿပီး Space heater ကို Off ထားလိုက္ပါတယ္။ Space heater က generator run မေနတဲ့ အခ်ိန္ alternator winding ေတြမွာ moisture မဝင္ေအာင္ အပူေပးတာပါ။ Power က Bus bar ကယူေလ့ရွိၿပီး run တဲ့ အခ်ိန္ အလိုအေလ်ာက္ off ေပးမွာပါ။ Local panel မွာလည္း Local mode ေျပာင္း၊ power off ထားလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက MSB မွာ ACB မတိုင္ခင္က Generator source အတြက္ ယူထားတဲ့ fuse ေတြကိုလည္း ျဖဳတ္လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးမွ

Alternator ရဲ႕ ေနာက္ဖ်ားက အဖုံးေတြ ဖြင့္လိုက္ပါတယ္။ ဒီ generator အမ်ိဳးအစားမွာ PMG နဲ႔ Aux winding ေတြမပါတဲ့ အတြက္ ရွင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကည့္စရာ Winding ၄ ခုဘဲရွိပါတယ္။ 

- Main Stator, 

- Main rotor, 

- Exciter stator နဲ႔ 

- Exciter rotor တို႔ ပါဘဲ။ 

အင္ဂ်င္နဲ႔ နီးတဲ့ ဘက္က main, ေဝးတဲ့ဘက္က exciter ေပါ့။ အလယ္ဝင္႐ိုး shaft ေပၚမွာ Rotor ႏွစ္ခု တန္းစီရွိေနၿပီး rotor ရဲ႕ အျပင္ဘက္က အုပ္ထားတာ Stator Coil ေတြပါ။ 

ၾကဳံလို႔ Generator အလုပ္လုပ္ပုံေလး ထပ္ရွင္းျပပါရေစ။ Shaft လည္ေနခ်ိန္မွာ main stator မွာ residual magnetism ေၾကာင့္ voltage ေပၚေနပါမယ္။ အဲဒီ voltage နဲ႔ AVR ကို supply ေပးေတာ့ AVR က DC output ထုတ္ေပးႏိုင္တာေပါ့။ AVR က exciter stator (field coil) ကို DC voltage နဲ႔ excitation ေပးလိုက္ယင္ exciter rotor မွာ 3 phase AC voltage ထြက္ပါမယ္။ အဲဒီ AC ကို rotating diodes ေတြက DC ျပန္ေျပာင္းေပး ၿပီး shaft ေပၚမွာ တစ္ဆက္ထဲရွိတဲ့ Main rotor ကို DC voltage ေပးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ Main Stator က 3 phase AC output ထုတ္ေပးမွာပါ။ အဲဒီ 3 phase winding ၃ ခု ႀကိဳး ၆ စမွာ တစ္ဘက္က ၃ စကို စုေပါင္းၿပီး Star connection ဆက္လိုက္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၃ စကို output terminal နဲ႔ ဆက္ၿပီး consumer side ACB ကတစ္ဆင့္ Bus bar ဆီပို႔ေပးတာပါ။ 

အခု health check လုပ္ဖို႔ အစဆုံး Main stator winding ၃ ခု ကို Insulation Resistance (Megger Test) တိုင္းပါတယ္။ AVR ေပၚက exciter stator သြားတဲ့  F+, F- ႀကိဳး, voltage sensing နဲ႔ AVR power supply ႀကိဳးေတြကို isolationအတြက္ ျဖဳတ္လိုက္ပါတယ္။
 Megger test က main stator တစ္ႀကိဳးကို တိုင္းယင္ ရပါၿပီ။ တစ္ဘက္မွာ star point connection ရွိၿပီးသားဆိုေတာ့ winding ၃ ခုကဆက္ေနတာမို႔ပါ။ Megger Test ကို 1 minute တစ္ခါ၊ 10 min တစ္ခါ reading ယူပါတယ္။ Polarization Index (PI) တြက္ဖို႔ပါ။

PI ဆိုတာ နည္းနည္းေလး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ Megger test လုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ winding မွာရွိတဲ့ အညစ္အေၾကး (impurities) ေတြ ကလွ်ပ္စစ္သယ္ေဆာင္ေပးၿပီး leakage ျဖစ္ေစတတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ impurities ေတြကို charge ေပးလိုက္လို႔ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ၾကာယင္ polarize ျဖစ္သြားၿပီး leakage မျဖစ္ေစေတာ့ပါဘူးတဲ့။ အဲဒီ impurity ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ leakage ကို ဖယ္ထုတ္ၿပီး Insulation Resistance (IR) နဲ႔ မဖယ္ထုတ္ခင္ IR ရဲ႕ အခ်ိဳးကို Polarization Index (PI) လို႔ ေခၚတာပါတဲ့။

PI = IR_10 min / IR_1 min

ဆိုတဲ့ formula နဲ႔တြက္ပါတယ္။ PI တန္ဘိုး 2 နဲ႔ အထက္မွ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ 1 ထက္နည္းယင္ အႏၲရာယ္ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ IR တန္ဖိုး 5 GOhm ထက္ျမင့္သြားယင္ PI တြက္ခ်က္တာ သက္ေရာက္မႈ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ IEEE guide line မွာဆိုပါတယ္။

Main stator winding ကို တိုင္းလက္စနဲ႔ coil resistance ပါတစ္ခါထဲ တိုင္းလိုက္ပါတယ္။ တန္ဖိုးက 1 ohm ထက္နည္းတာမို႔ micro-ohm meter နဲ႔ တိုင္းရပါတယ္။ phase တစ္စစီနဲ႔ star point ၾကား တိုင္းပါတယ္။ coil resistance ေတြ အနီးစပ္ဆုံး ညီေနသင့္ပါတယ္။ ဒါမွ balance ျဖစ္မွာပါ။

ေနာက္ ထပ္ winding တစ္စုံျဖစ္တဲ့ exciter stator winding (field coil) ကို တိုင္းပါမယ္။ ဒီတစ္ခါေတာ့ ေစာေစာက AVR က ျဖဳတ္ထားတဲ့ F+, F- ကိုဘဲ Megger တိုင္းလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးမွ coil resistance တိုင္းပါတယ္။

Rotor coil ႏွစ္ခု မတိုင္းခင္ rotating diode ကို အယင္ရွာရပါတယ္။ သူက exciter rotor နဲ႔ main rotor coil ႏွစ္ခုကို ဆက္ထားတဲ့ ေနရာမို႔ပါ။ Shaft နဲ႔ အတူလိုက္လည္ေနမွာမို႔ အျပင္နဲ႔ ႀကိဳး အဆက္အသြယ္မရွိပါဘူး။ အမွန္က 3 phase အတြက္ Diode ၆ လုံုးရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕ generator ေတြမွာဘဲ Diode ၆ လုံး သီးျခားစီ ရွိပါတယ္။ အဝင္ ၃ လုံး အထြက္ ၃ လုံး type မတူ တတ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဝင္အထြက္ diode တစ္စုံစီတြဲထားတဲ့ ၃ စုံဘဲ ရွိပါတယ္။ Diode အဝင္ ၃ စေပါင္းက (+) diode အထြက္ ၃ စေပါင္းက (-) ဆိုၿပီး DC ထုတ္လို႔ main rotor ကို ၂ စေပးမွာပါ။ 

ဒီ generator မွာေတာ့ ပိုေတာင္ ခ်ဳံ  ့ထားေသးတယ္။ Diode အားလုံးေပါင္းၿပီး block တစ္ခုလုပ္ထားပါတယ္။ exciter ကလာတဲ့ အဝင္ ၃ ေခ်ာင္းနဲ႔ main rotor ဆီ DC ထုတ္ေပးမယ့္ ၂ ေခ်ာင္း ႀကိဳး ၅ ေခ်ာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ DC အထြက္ ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ခြၿပီး smoothing အတြက္ Capacitor တစ္လုံး တပ္ထားပါတယ္။ ပထမ ႀကိဳးေတြကို မွတ္ၿပီး ျဖဳတ္ပါတယ္။ Diode block ကို Multimeter နဲ႔ တိုင္းၿပီးစစ္ၾကည့္ပါတယ္။

 ၿပီးမွ exciter coil အတြက္ ႀကိဳး ၃စကို တိုင္း main rotor အတြက္ ႀကိဳး ၂စကို တိုင္းပါတယ္။ ေနာက္ Space heater နဲ႔ winding temperature sensor ေတြကို Resistance တိုင္းၿပီး မွတ္ထားလိုက္ပါတယ္။ ဒါဆို Generator တစ္လုံးအတြက္ ၿပီးသြားပါၿပီ။ က်န္တဲ့ generator ေတြကိုလည္း စစ္ေပးၿပီး report အတြက္ form ေတြျဖည့္ပါတယ္။

အဲဒီတုန္းမွာ စက္-၂ က ေျပာပါတယ္။ AE3 ကတစ္ခါတေလ remote start မရဘူးေျပာပါတယ္။ အဲဒါေလး ၾကည့္ေပးဖို႔ ေျပာတာနဲ႔ စစ္ေပးရပါတယ္။ ျပႆနာက သိပ္မရႈပ္ေလာက္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ တစ္ခါတေလ ဆိုတဲ့ intermittent fault ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡေပးပါတယ္။ အၿမဲျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ေတာ့ ကိုယ္ေစာင့္ၾကည့္ေနတုန္း ျဖစ္ယင္ အေျဖရွာေပးလို႔ရတယ္။ မဟုတ္ယင္ ဘာလုပ္ရမယ္မသိ။

ထားပါေတာ့။ အကုန္ အဆင္သင့္လုပ္။ remote mode မွာထား AE3 ကို ECR ထဲက စေမာင္းပါတယ္။ ရတယ္။ ျပန္ပိတ္ၿပီး ျပန္ေမာင္း ထပ္ကာထပ္ကာ စမ္းၾကည့္ေတာ့၊ ၃ ႀကိမ္ေျမာက္မွာ စလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒါနဲ႔ local control panel သြား PLC မွာၾကည့္ေတာ့လည္း ဘာ fault မွ မျပဘူး။ safety interlock ေတြစစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း အေကာင္း။ PLC ရဲ႕ ready signal utput လည္း ထြက္ပါတယ္။

 

MSB ေပၚက DEIF controller တစ္ခုျဖစ္တဲ့ PPU Power Management (PPM) main unit မွာ generator ready signal အဝင္ terminal ကို တိုင္းၾကည့္ေတာ့ volt ရွိပါတယ္။ Start လုပ္တဲ့ အခ်ိန္Engine Start signal ကိုတိုင္းၾကည့္ေတာ့ volt မရွိပါဘူး။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ terminal plug ေလးက socket ကေနႂကြေနပါတယ္။ loose contact ေပါ့။ ျပန္ျဖဳတ္၊ ႀကိဳးေတြ ေသခ်ာၾကပ္ၿပီး socket ကို ၿမဲေအာင္ ျပန္တပ္လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ remote start / stop ၅ ခါေလာက္လုပ္ၾကည့္ေတာ့ အကုန္ရပါတယ္။ အလုပ္သိမ္းၿပီး ျပန္ခဲ့တယ္ေပါ့ဗ်ာ။

[unicode]
ဒီအတွေ့အကြုံကတော့ Trouble-shooting နဲ့ Fault finding ကအဓိက မဟုတ်ပါဘူး။ Generator တွေမှာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့ အမျှ winding တွေမှာ carbon deposit ဖြစ်တာ၊ moisture နဲ့ ဖုန်ကြောင့် insulation ကျလာတာ တို့ကို သိရအောင် စစ်ဆေးတဲ့ အတွေ့အကြုံပါ။ ဒီစစ်ဆေးတဲ့ result ကိုကြည့်ပြီး Chemical clean လုပ်သင့်လား လုပ်ဖို့ မလိုသေးဘူးလား ဆုံးဖြတ်ရတာပါ။

Health Check မှာ electrical အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ စစ်ပေးတာကတော့
၁) Insulation Resistance and Polarization Index of windings
၂) Coil Resistance
၃) Rotating Diode Check
၄) Space Heater and winding temperature sensor Check တွေပါ။

အဓိက ဒီစာရေးရတဲ့ အကြောင်းက သိပ်မများလှတဲ့ Generator/ Alternator ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလေးတွေကို ပြောပြချင်လို့ပါ။ ကျွန်တော်ကတော့ electrical နဲ့ ပါတ်သတ်တာဘဲ ပြောသွားမှာပါ။

ဒီ Generator တွေကတော့ Caterpillar အမျိုးအစားတွေပါ။ သင်္ဘောပေါ်မှာ emergency generator အပါအဝင် ၆ လုံးရှိပါတယ်။ ခပ်ငယ်ငယ်တွေပါဘဲ။ အလုပ် စလုပ်တော့မယ် ဆိုတာနဲ့ Safety precaution အရ Lock out tag out လုပ်ပါတယ်။ MSB မှာ ACB ကို rack out လုပ်ပြီး စာကပ်ထားပါတယ်။ Remote start ကို လည်း Block လုပ် ပြီး Space heater ကို Off ထားလိုက်ပါတယ်။ Space heater က generator run မနေတဲ့ အချိန် alternator winding တွေမှာ moisture မဝင်အောင် အပူပေးတာပါ။ Power က Bus bar ကယူလေ့ရှိပြီး run တဲ့ အချိန် အလိုအလျောက် off ပေးမှာပါ။ Local panel မှာလည်း Local mode ပြောင်း၊ power off ထားလိုက်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက MSB မှာ ACB မတိုင်ခင်က Generator source အတွက် ယူထားတဲ့ fuse တွေကိုလည်း ဖြုတ်လိုက်ပါတယ်။ ပြီးမှ

Alternator ရဲ့ နောက်ဖျားက အဖုံးတွေ ဖွင့်လိုက်ပါတယ်။ ဒီ generator အမျိုးအစားမှာ PMG နဲ့ Aux winding တွေမပါတဲ့ အတွက် ရှင်းပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကြည့်စရာ Winding ၄ ခုဘဲရှိပါတယ်။

- Main Stator,
- Main rotor,
- Exciter stator နဲ့
- Exciter rotor တို့ ပါဘဲ။

အင်ဂျင်နဲ့ နီးတဲ့ ဘက်က main, ဝေးတဲ့ဘက်က exciter ပေါ့။ အလယ်ဝင်ရိုး shaft ပေါ်မှာ Rotor နှစ်ခု တန်းစီရှိနေပြီး rotor ရဲ့ အပြင်ဘက်က အုပ်ထားတာ Stator Coil တွေပါ။

ကြုံလို့ Generator အလုပ်လုပ်ပုံလေး ထပ်ရှင်းပြပါရစေ။ Shaft လည်နေချိန်မှာ main stator မှာ residual magnetism ကြောင့် voltage ပေါ်နေပါမယ်။ အဲဒီ voltage နဲ့ AVR ကို supply ပေးတော့ AVR က DC output ထုတ်ပေးနိုင်တာပေါ့။ AVR က exciter stator (field coil) ကို DC voltage နဲ့ excitation ပေးလိုက်ယင် exciter rotor မှာ 3 phase AC voltage ထွက်ပါမယ်။ အဲဒီ AC ကို rotating diodes တွေက DC ပြန်ပြောင်းပေး ပြီး shaft ပေါ်မှာ တစ်ဆက်ထဲရှိတဲ့ Main rotor ကို DC voltage ပေးပါတယ်။ အဲဒီတော့မှ Main Stator က 3 phase AC output ထုတ်ပေးမှာပါ။ အဲဒီ 3 phase winding ၃ ခု ကြိုး ၆ စမှာ တစ်ဘက်က ၃ စကို စုပေါင်းပြီး Star connection ဆက်လိုက်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ ၃ စကို output terminal နဲ့ ဆက်ပြီး consumer side ACB ကတစ်ဆင့် Bus bar ဆီပို့ပေးတာပါ။

အခု health check လုပ်ဖို့ အစဆုံး Main stator winding ၃ ခု ကို Insulation Resistance (Megger Test) တိုင်းပါတယ်။ AVR ပေါ်က exciter stator သွားတဲ့  F+, F- ကြိုး, voltage sensing နဲ့ AVR power supply ကြိုးတွေကို isolationအတွက် ဖြုတ်လိုက်ပါတယ်။

 Megger test က main stator တစ်ကြိုးကို တိုင်းယင် ရပါပြီ။ တစ်ဘက်မှာ star point connection ရှိပြီးသားဆိုတော့ winding ၃ ခုကဆက်နေတာမို့ပါ။ Megger Test ကို 1 minute တစ်ခါ၊ 10 min တစ်ခါ reading ယူပါတယ်။ Polarization Index (PI) တွက်ဖို့ပါ။

PI ဆိုတာ နည်းနည်းလေး ပြောပြချင်ပါတယ်။ Megger test လုပ်တဲ့ အချိန်မှာ winding မှာရှိတဲ့ အညစ်အကြေး (impurities) တွေ ကလျှပ်စစ်သယ်ဆောင်ပေးပြီး leakage ဖြစ်စေတတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ impurities တွေကို charge ပေးလိုက်လို့ ၁၀ မိနစ်လောက်ကြာယင် polarize ဖြစ်သွားပြီး leakage မဖြစ်စေတော့ပါဘူးတဲ့။ အဲဒီ impurity ကြောင့် ဖြစ်နိုင်တဲ့ leakage ကို ဖယ်ထုတ်ပြီး Insulation Resistance (IR) နဲ့ မဖယ်ထုတ်ခင် IR ရဲ့ အချိုးကို Polarization Index (PI) လို့ ခေါ်တာပါတဲ့။

PI = IR_10 min / IR_1 min

ဆိုတဲ့ formula နဲ့တွက်ပါတယ်။ PI တန်ဘိုး 2 နဲ့ အထက်မှ ကောင်းတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ 1 ထက်နည်းယင် အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ IR တန်ဖိုး 5 GOhm ထက်မြင့်သွားယင် PI တွက်ချက်တာ သက်ရောက်မှု မရှိတော့ဘူးလို့ IEEE guide line မှာဆိုပါတယ်။

Main stator winding ကို တိုင်းလက်စနဲ့ coil resistance ပါတစ်ခါထဲ တိုင်းလိုက်ပါတယ်။ တန်ဖိုးက 1 ohm ထက်နည်းတာမို့ micro-ohm meter နဲ့ တိုင်းရပါတယ်။ phase တစ်စစီနဲ့ star point ကြား တိုင်းပါတယ်။ coil resistance တွေ အနီးစပ်ဆုံး ညီနေသင့်ပါတယ်။ ဒါမှ balance ဖြစ်မှာပါ။

နောက် ထပ် winding တစ်စုံဖြစ်တဲ့ exciter stator winding (field coil) ကို တိုင်းပါမယ်။ ဒီတစ်ခါတော့ စောစောက AVR က ဖြုတ်ထားတဲ့ F+, F- ကိုဘဲ Megger တိုင်းလိုက်ပါတယ်။ ပြီးမှ coil resistance တိုင်းပါတယ်။

Rotor coil နှစ်ခု မတိုင်းခင် rotating diode ကို အယင်ရှာရပါတယ်။ သူက exciter rotor နဲ့ main rotor coil နှစ်ခုကို ဆက်ထားတဲ့ နေရာမို့ပါ။ Shaft နဲ့ အတူလိုက်လည်နေမှာမို့ အပြင်နဲ့ ကြိုး အဆက်အသွယ်မရှိပါဘူး။ အမှန်က 3 phase အတွက် Diode ၆ လုုံးရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ချို့ generator တွေမှာဘဲ Diode ၆ လုံး သီးခြားစီ ရှိပါတယ်။ အဝင် ၃ လုံး အထွက် ၃ လုံး type မတူ တတ်ပါဘူး။ တစ်ချို့ကတော့ အဝင်အထွက် diode တစ်စုံစီတွဲထားတဲ့ ၃ စုံဘဲ ရှိပါတယ်။ Diode အဝင် ၃ စပေါင်းက (+) diode အထွက် ၃ စပေါင်းက (-) ဆိုပြီး DC ထုတ်လို့ main rotor ကို ၂ စပေးမှာပါ။

ဒီ generator မှာတော့ ပိုတောင် ချုံ  ့ထားသေးတယ်။ Diode အားလုံးပေါင်းပြီး block တစ်ခုလုပ်ထားပါတယ်။ exciter ကလာတဲ့ အဝင် ၃ ချောင်းနဲ့ main rotor ဆီ DC ထုတ်ပေးမယ့် ၂ ချောင်း ကြိုး ၅ ချောင်း တွေ့ရပါတယ်။ DC အထွက် နှစ်ချောင်းကို ခွပြီး smoothing အတွက် Capacitor တစ်လုံး တပ်ထားပါတယ်။ ပထမ ကြိုးတွေကို မှတ်ပြီး ဖြုတ်ပါတယ်။ Diode block ကို Multimeter နဲ့ တိုင်းပြီးစစ်ကြည့်ပါတယ်။

 ပြီးမှ exciter coil အတွက် ကြိုး ၃စကို တိုင်း main rotor အတွက် ကြိုး ၂စကို တိုင်းပါတယ်။ နောက် Space heater နဲ့ winding temperature sensor တွေကို Resistance တိုင်းပြီး မှတ်ထားလိုက်ပါတယ်။ ဒါဆို Generator တစ်လုံးအတွက် ပြီးသွားပါပြီ။ ကျန်တဲ့ generator တွေကိုလည်း စစ်ပေးပြီး report အတွက် form တွေဖြည့်ပါတယ်။

အဲဒီတုန်းမှာ စက်-၂ က ပြောပါတယ်။ AE3 ကတစ်ခါတလေ remote start မရဘူးပြောပါတယ်။ အဲဒါလေး ကြည့်ပေးဖို့ ပြောတာနဲ့ စစ်ပေးရပါတယ်။ ပြဿနာက သိပ်မရှုပ်လောက်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ တစ်ခါတလေ ဆိုတဲ့ intermittent fault တော်တော် ဒုက္ခပေးပါတယ်။ အမြဲဖြစ်တဲ့ ပြဿနာ မဟုတ်တော့ ကိုယ်စောင့်ကြည့်နေတုန်း ဖြစ်ယင် အဖြေရှာပေးလို့ရတယ်။ မဟုတ်ယင် ဘာလုပ်ရမယ်မသိ။

ထားပါတော့။ အကုန် အဆင်သင့်လုပ်။ remote mode မှာထား AE3 ကို ECR ထဲက စမောင်းပါတယ်။ ရတယ်။ ပြန်ပိတ်ပြီး ပြန်မောင်း ထပ်ကာထပ်ကာ စမ်းကြည့်တော့၊ ၃ ကြိမ်မြောက်မှာ စလို့ မရတော့ပါဘူး။ အဲဒါနဲ့ local control panel သွား PLC မှာကြည့်တော့လည်း ဘာ fault မှ မပြဘူး။ safety interlock တွေစစ်ကြည့်တော့လည်း အကောင်း။ PLC ရဲ့ ready signal utput လည်း ထွက်ပါတယ်။

MSB ပေါ်က DEIF controller တစ်ခုဖြစ်တဲ့ PPU Power Management (PPM) main unit မှာ generator ready signal အဝင် terminal ကို တိုင်းကြည့်တော့ volt ရှိပါတယ်။ Start လုပ်တဲ့ အချိန်Engine Start signal ကိုတိုင်းကြည့်တော့ volt မရှိပါဘူး။ ကြည့်လိုက်တော့ terminal plug လေးက socket ကနေကြွနေပါတယ်။ loose contact ပေါ့။ ပြန်ဖြုတ်၊ ကြိုးတွေ သေချာကြပ်ပြီး socket ကို မြဲအောင် ပြန်တပ်လိုက်ပါတယ်။ နောက်ထပ် remote start / stop ၅ ခါလောက်လုပ်ကြည့်တော့ အကုန်ရပါတယ်။ အလုပ်သိမ်းပြီး ပြန်ခဲ့တယ်ပေါ့ဗျာ။

Insulation Resistance (၂) - High Potential Test

[zawgyi]

Dock ဝင္ေနတဲ့ FPSO သေဘၤာတစ္စီးမွာ High Potential Test  (Hipot Test) လုပ္ေပးပါဆိုလို႔ သြားခဲ့တုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေလးပါ။ ႐ုံးကေပးလိုက္တဲ့ Hipot Tester ႀကီးက model အေဟာင္းမို႔ လူႏွစ္ေယာက္ ခက္ခက္ခဲခဲ သယ္ရပါတယ္။ သေဘၤာေပၚေတာ့ crane နဲ႔ တင္ေပးလို႔ ေတာ္ပါေသးရဲ႕။ 

 ပုံမွန္ Hipot Test ဆိုတာ ေထြေထြထူးထူး မဟုတ္ပါဘူး။ Megger tester နဲ႔ သေဘာခ်င္းတူပါတယ္။ High tension insulated cable ေတြအတြက္သုံးတာပါ။ ေက်ာင္းတုန္းက ဆရာတစ္ေယာက္ ေျပာဖူးတဲ့ စကားကို သတိရလို႔ ျန္ေျပာရယင္၊ ေလာကမွာ real insulation material ဆိုတာ မရွိပါဘူးတဲ့။ အမ်ားသိေနတဲ့ insulation ပစၥည္းေတြ အားလုံးဟာ အရမ္း ျမင့္တဲ့ voltage တစ္ခုေရာက္ယင္ break down ျဖစ္သြားပါတယ္တဲ့။ High tension insulated cable ေတြကိုလည္း သူတို႔ရဲ႕ insulation resistance ကို high potential ေပးၿပီးစမ္းတာပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ (2 x operation voltage + 1000) V ေပးၿပီး စမ္းပါတယ္။ 

သေဘၤာေပၚမွာ 11kV generator ေတြသုံးပါတယ္။ Hipot test လုပ္မယ္ဆိုယင္ (2 x 11000+1000= 23000) V ေပးၿပီးစမ္းရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ owner ကေျပာပါတယ္။ ပထမတစ္ခါ Hipot test ကို 23kV နဲ႔ စမ္းၿပီးျဖစ္လို႔ ထပ္မစမ္းေတာ့ဘူး ေျပာပါတယ္။ အခုေခၚရတာက Cable တစ္ေခ်ာင္းမွာ နည္းနည္း နာသြားလို႔ ေသခ်ာေအာင္ အဲဒီတစ္ေခ်ာင္းဘဲ ျပန္စမ္းမွာျဖစ္ၿပီး 11kV နဲ႔ဘဲ စမ္းေပးဖို႔ ေျပာပါတယ္။ 

ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း သူေျပာသလို စမ္းေပးဖို႔ ျပင္ၾကပါတယ္။ Permit to work ကလည္း ၄ နာရီဘဲရပါတယ္။ High voltage ေပးမွာျဖစ္တဲ့ အတြက္ Safety ကိုအကုန္ သတိထားရပါတယ္။ စမ္းမယ့္ေနရာကို barricade တားထားပါတယ္။ မသက္ဆိုင္သူ မဝင္ရပါဘူး။ Cable ရဲ႕ ႏွစ္ဘက္စလုံးကို ျဖဳတ္ထားၿပီးပါၿပီ။ Discharge rod ေတြ leather glove ေတြ အဆင္သင့္ရွိေနပါၿပီ။ Hipot Tester ရဲ႕ power supply ကို ေပူဖို႔ရွာရပါတယ္။ Tester က 110 V AC သုံးပါတယ္။ သေဘၤာက 220V AC သုံးတာဆိုေတာ့ ဒုကၡေရာက္ရပါတယ္။ ပုံမွန္ 220/110 transformer ေလး ယူလာေလ့ရွိေပမဲ့ ဒီေန႔ေတာ့ ပါမလာပါဘူး။ owner/ crew/ yard က လူေတြကို အကူအညီေတာင္းၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ yard က ျမန္မာ ညီေလးတစ္ေယာက္က 110 V source ရွိတယ္ဆိုၿပီး extension နဲ႔ ဆြဲလာေပးပါတယ္။ အခ်ိန္လည္းနည္းေနေတာ့ ဝမ္းသာအားရ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း plug တပ္ power on လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ Hipot Tester ထဲက ေၫွာ္နဲ႔ မီးခိုးထြက္လာပါတယ္။ အျမန္ျပန္ပိတ္ေပမဲ့ ေနာက္က်သြားပါၿပီ။ Plug ျဖဳတ္ power တိုင္းၾကည့္ေတာ့ 110V DC ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္မွသိရတာက Welding အတြက္ outlet တစ္ခုကယူလာတာတဲ့။ ဘယ္သူ႔အျပစ္မွမဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္အမွားဘဲေလ။ power source ကို အယင္တိုင္းသင့္တာကို အလ်င္စလို လုပ္မိတာကိုး။ မတတ္ႏိုင္ဘူး။ Hipot Tester ကို အဖုံးဖြင့္ ဘာေတြထိသြားလဲၾကည့္ပါတယ္။ ျမင္သာတာကေတာ့ power on switch ေလာင္ထားတယ္။ က်န္တာမသိေသးဘူး။ Switch ကိုျဖဳတ္။ စတိုထဲကရွာေတြ႕လာတဲ့ switch တစ္လုံးနဲ႔ လဲတပ္။ Short ရွိမရွိ စစ္ၾကည့္ၿပီး အဖုံးျပန္ပိတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ 220/110 portable transformer တစ္လုံး crew တစ္ေယာက္က ရွာေပးလာပါတယ္။ ႀကိဳးဆက္၊ transformer အဝင္အထြက္တိုင္း၊ ျပီးမွ Tester ကိုခ်ိတ္လိုက္ၿပီး ON ၾကည့္ပါတယ္။ power မီးလာၿပီး တစ္ျခား ဘာ fault မွ မရွိေတာ့ အဆင္ေျပမယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ Power ျပန္ပိတ္ လူရွင္းၿပီး output cable ေတြခ်ိတ္ဆက္ စမ္းဖို႔ အဆင္သင့္လုပ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ power ဖြင့္ Start ခလုတ္နွိပ္ၿပီး Voltmeter reading ၾကည့္ၿပီး voltage ကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္းတင္ေပးပါတယ္။

11kV မွာ ၁၅ မိနစ္ထားၿပီး leakage current ကို ေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္။ Insulation breakdown ျဖစ္ယင္ leakage current တက္လာမွာပါ။ Line to earth, Line to line စမ္းတာ အကုန္ အဆင္ေျပပါတယ္္။ ေနာက္ျပီးမွ အဲဒီ cable ေတြကုိ 5kV နဲ႕ Megger Test ျပန္ရုိက္ေပးလိုက္ပါတယ္။

ေစာေစာက AC source အစား DC တပ္လိုက္ေတာ့ DC က high voltage step-up transformer ကို short load အေနနဲ႔ ျမင္ၿပီး current တက္သြားတာပါ။ Fuse မရွိေတာ့ weak အျဖစ္ဆုံး switch ေလာင္သြားတာပါ။ Lesson learnt ကေတာ့ အေလာတႀကီး မလုပ္ဖို႔နဲ႔ လုပ္ရမယ့္ အဆင့္ေတြကို မေက်ာ္ဖို႔ပါဘဲ။

[unicode]

Dock ဝင်နေတဲ့ FPSO သင်္ဘောတစ်စီးမှာ High Potential Test  (Hipot Test) လုပ်ပေးပါဆိုလို့ သွားခဲ့တုန်းက အဖြစ်အပျက်လေးပါ။ ရုံးကပေးလိုက်တဲ့ Hipot Tester ကြီးက model အဟောင်းမို့ လူနှစ်ယောက် ခက်ခက်ခဲခဲ သယ်ရပါတယ်။ သင်္ဘောပေါ်တော့ crane နဲ့ တင်ပေးလို့ တော်ပါသေးရဲ့။

 ပုံမှန် Hipot Test ဆိုတာ ထွေထွေထူးထူး မဟုတ်ပါဘူး။ Megger tester နဲ့ သဘောချင်းတူပါတယ်။ High tension insulated cable တွေအတွက်သုံးတာပါ။ ကျောင်းတုန်းက ဆရာတစ်ယောက် ပြောဖူးတဲ့ စကားကို သတိရလို့ နြ်ပြောရယင်၊ လောကမှာ real insulation material ဆိုတာ မရှိပါဘူးတဲ့။ အများသိနေတဲ့ insulation ပစ္စည်းတွေ အားလုံးဟာ အရမ်း မြင့်တဲ့ voltage တစ်ခုရောက်ယင် break down ဖြစ်သွားပါတယ်တဲ့။ High tension insulated cable တွေကိုလည်း သူတို့ရဲ့ insulation resistance ကို high potential ပေးပြီးစမ်းတာပါ။ များသောအားဖြင့် (2 x operation voltage + 1000) V ပေးပြီး စမ်းပါတယ်။

သင်္ဘောပေါ်မှာ 11kV generator တွေသုံးပါတယ်။ Hipot test လုပ်မယ်ဆိုယင် (2 x 11000+1000= 23000) V ပေးပြီးစမ်းရမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ owner ကပြောပါတယ်။ ပထမတစ်ခါ Hipot test ကို 23kV နဲ့ စမ်းပြီးဖြစ်လို့ ထပ်မစမ်းတော့ဘူး ပြောပါတယ်။ အခုခေါ်ရတာက Cable တစ်ချောင်းမှာ နည်းနည်း နာသွားလို့ သေချာအောင် အဲဒီတစ်ချောင်းဘဲ ပြန်စမ်းမှာဖြစ်ပြီး 11kV နဲ့ဘဲ စမ်းပေးဖို့ ပြောပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့လည်း သူပြောသလို စမ်းပေးဖို့ ပြင်ကြပါတယ်။ Permit to work ကလည်း ၄ နာရီဘဲရပါတယ်။ High voltage ပေးမှာဖြစ်တဲ့ အတွက် Safety ကိုအကုန် သတိထားရပါတယ်။ စမ်းမယ့်နေရာကို barricade တားထားပါတယ်။ မသက်ဆိုင်သူ မဝင်ရပါဘူး။ Cable ရဲ့ နှစ်ဘက်စလုံးကို ဖြုတ်ထားပြီးပါပြီ။ Discharge rod တွေ leather glove တွေ အဆင်သင့်ရှိနေပါပြီ။ Hipot Tester ရဲ့ power supply ကို ပေူဖို့ရှာရပါတယ်။ Tester က 110 V AC သုံးပါတယ်။ သင်္ဘောက 220V AC သုံးတာဆိုတော့ ဒုက္ခရောက်ရပါတယ်။ ပုံမှန် 220/110 transformer လေး ယူလာလေ့ရှိပေမဲ့ ဒီနေ့တော့ ပါမလာပါဘူး။ owner/ crew/ yard က လူတွေကို အကူအညီတောင်းကြည့်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ yard က မြန်မာ ညီလေးတစ်ယောက်က 110 V source ရှိတယ်ဆိုပြီး extension နဲ့ ဆွဲလာပေးပါတယ်။ အချိန်လည်းနည်းနေတော့ ဝမ်းသာအားရ ကျွန်တော်တို့လည်း plug တပ် power on လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ Hipot Tester ထဲက ညှော်နဲ့ မီးခိုးထွက်လာပါတယ်။ အမြန်ပြန်ပိတ်ပေမဲ့ နောက်ကျသွားပါပြီ။ Plug ဖြုတ် power တိုင်းကြည့်တော့ 110V DC ဖြစ်နေပါတယ်။ နောက်မှသိရတာက Welding အတွက် outlet တစ်ခုကယူလာတာတဲ့။ ဘယ်သူ့အပြစ်မှမဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်အမှားဘဲလေ။ power source ကို အယင်တိုင်းသင့်တာကို အလျင်စလို လုပ်မိတာကိုး။ မတတ်နိုင်ဘူး။ Hipot Tester ကို အဖုံးဖွင့် ဘာတွေထိသွားလဲကြည့်ပါတယ်။ မြင်သာတာကတော့ power on switch လောင်ထားတယ်။ ကျန်တာမသိသေးဘူး။ Switch ကိုဖြုတ်။ စတိုထဲကရှာတွေ့လာတဲ့ switch တစ်လုံးနဲ့ လဲတပ်။ Short ရှိမရှိ စစ်ကြည့်ပြီး အဖုံးပြန်ပိတ်လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ 220/110 portable transformer တစ်လုံး crew တစ်ယောက်က ရှာပေးလာပါတယ်။ ကြိုးဆက်၊ transformer အဝင်အထွက်တိုင်း၊ ပြီးမှ Tester ကိုချိတ်လိုက်ပြီး ON ကြည့်ပါတယ်။ power မီးလာပြီး တစ်ခြား ဘာ fault မှ မရှိတော့ အဆင်ပြေမယ်လို့ယူဆပါတယ်။ Power ပြန်ပိတ် လူရှင်းပြီး output cable တွေချိတ်ဆက် စမ်းဖို့ အဆင်သင့်လုပ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ power ဖွင့် Start ခလုတ်နှိပ်ပြီး Voltmeter reading ကြည့်ပြီး voltage ကို ဖြည်းဖြည်းချင်းတင်ပေးပါတယ်။

11kV မှာ ၁၅ မိနစ်ထားပြီး leakage current ကို စောင့်ကြည့်ပါတယ်။ Insulation breakdown ဖြစ်ယင် leakage current တက်လာမှာပါ။ Line to earth, Line to line စမ်းတာ အကုန် အဆင်ပြေပါတယ််။ နောက်ပြီးမှ အဲဒီ cable တွေကို 5kV နဲ့ Megger Test ပြန်ရိုက်ပေးလိုက်ပါတယ်။

စောစောက AC source အစား DC တပ်လိုက်တော့ DC က high voltage step-up transformer ကို short load အနေနဲ့ မြင်ပြီး current တက်သွားတာပါ။ Fuse မရှိတော့ weak အဖြစ်ဆုံး switch လောင်သွားတာပါ။ Lesson learnt ကတော့ အလောတကြီး မလုပ်ဖို့နဲ့ လုပ်ရမယ့် အဆင့်တွေကို မကျော်ဖို့ပါဘဲ။