Generator (27-A) - Hyundai Genset Mystery 1

 ခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ ကျွန်တော့ကို ကောင်းကောင်း ဒုက္ခပေးသွားတဲ့ Hyundai ပုံစံလို့ အလွယ်ပြောကြတဲ့၊ Static Excitation ပါတဲ့ မီးစက် အရှုပ်တော်ပုံ နှစ်ခုကို ပြောပြချင်ပါတယ်။

ဒီမီးစက်က 6.6KV high voltage ပါ။ ပြဿနာက Voltage 6600 ရောက်အောင် တင်လို့ မရဘူးပြောပါတယ်။ အများဆုံး 6200V လောက်ပဲ တင်လို့ ရပါသတဲ့။ ညှိစရာတွေလည်း ကုန်နေပြီမို့ crew တွေလက်လျှော့ထားရပါသတဲ့။ email ထဲမှာ အဝေးက ညွှန်ကြားပြီး ခိုင်းသမျှ သင်္ဘောပေါ်က လိုက်လုပ် စစ်ဆေးထားတာတွေ အများကြီး တွေ့ရပါတယ်။ သင်္ဘောပေါ် ရောက်တော့ အဖြူ CE က အကျိုးအကြောင်း ပြောပြပြီး အဖြူ ဓာတ်ကြိုးလေးကို ကျွန်တော်တို့နဲ့ တွဲပေးလိုက်ပါတယ်။ အင်မတန် စိတ်ရှည်တဲ့ ဓာတ်ကြိုးလေးက ကျွန်တော်တို့ စမ်းချင်သမျှ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ စက်မောင်း ကူညီပေးပါတယ်။ 

အစဆုံး စက်မောင်းပြီး စမ်းကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ စမ်းမောင်းတဲ့အချိန်မှာ Voltage လုံးဝ မပြတော့ပါဘူး။ ဒါနဲ့ Genset အဖုံးဖွင့် ကြိုးတွေ ဆက်ထားတာတွေ အကုန် စစ်ကြည့်ပါတယ်။ Static Excitation Circuit က Connection တွေဟာ Hyundai ရဲ့ ထုံးစံ Socket လေးတွေ နဲ့ စွပ်ထားတာမို့ ချောင်တာ ပြုတ်တာ မရှိအောင် ဂရုစိုက် စစ်ပါတယ်။ တစ်ပိုင်းစီ Continuity တိုင်းကြည့်တော့ ကောင်းနေပါတယ်။ မောင်းကြည့်တော့လည်း မထူးပါဘူး။ Voltage မထွက်သေးဘူး။

 

Circuit ကို ဖတ်ကြည့်တော့ De-excitation relay တစ်ခု (187X) ရှိပါတယ်။ အဲဒီ relay ကို စစ်ကြည့်တော့ စက်ရပ်ထားရင် On နေပြီး စက်မောင်းလိုက်တော့ Off ဖြစ်သွားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီ relay ဆွဲနေရင်လည်း Voltage ထွက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ သေချာအောင် အဲဒီ relay contact တွေဆီ Star Point လာပေါင်းမယ့် ကြိုး သုံးချောင်းကို Terminal ကနေ ဖြုတ်ပြီး Tape ပတ်ထားလိုက်ပါတယ်။ ထပ်စမ်းကြည့်တော့လည်း Volt မထွက်သေးပါဘူး။

နောက်တစ်ဆင့် AVR ရယ်၊ SCR ရယ်၊ Static Rectifier Diode တွေ ရယ်ကို စစ်ပါတယ်။ SCR နဲ့ Bridge Rectifier ရယ်ကို တိုင်းကြည့်တော့ ကောင်းနေပါတယ်။ AVR ကို အဝင် Socket နှစ်ခု ဖြုတ်ထားလိုက်ပြီး ပြန်စမ်းကြပါတယ်။ AVR မပါရင် ပုံမှန်က voltage မြင့်နေရပါမယ်။ ဒါပေမဲ့ ကံမကောင်းပါဘူး။ Voltage က မထွက်သေးပါဘူး။ 

နောက်တစ်ခုက Main Panel မှာ Field Flashing Excitation ပေးဖို့ 24V source နဲ့ push button ရှိပါတယ်။ နောက်တစ်ခေါက် ထပ်မောင်းပြီး အဲဒီ push button နဲ့ နှိပ်ကြည့်တော့ 6700V လောက် ထွက်ပါတယ်။ ခဏနေပြီး ပြန်လွှတ်လိုက်တော့ Voltage ပြန်ပျောက် သွားပါတယ်။ ဒီတော့ Alternator အပိုင်းကို ကောင်းနေတယ်လို့ ယူဆထားလိုက်ပါတယ်။ Static excitation circuit ထဲက ဘယ်နေရာမှာ Voltage ပျောက်နေသလဲ ရှာကြည့်ရပါမယ်။

 

Static excitation အပိုင်းမှာ Compound transformer CT ဖြစ်တဲ့ T1, T2, T3 က Load ပေါ်မူတည်ပြီး excitation current ကို boost လုပ်ပေးမှာပါ။ Load မရှိချိန်မှာ သက်ရောက်မှု သိပ်မရှိပါဘူး။ ဒီတော့ သိပ်သံယမဖြစ်ပါဘူး။ Reactor (L1) ကတော့ No load အခြေအနေမှာ Excitation ပေးတဲ့ source ဖြစ်နေတာမို့ ပိုသံသယဖြစ်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ Reactor L1 ကို လောလောဆယ် run မရ ဖြစ်နေတဲ့ DG5 က ယူပြီး လဲကြည့်ပါတယ်။ ဒါလည်း အဆင်မပြေသေးပါဘူး။ Capacitor Bank ကို တစ်ခုစီ Disconnect လုပ်ပြီး တိုင်းကြည့်တော့လည်း ကောင်းနေပါတယ်။

ကြားဖြတ်ပြောရရင် 6.6KV ဆိုပြီး တွန့်မသွားနဲ့ဦး။ Output Voltage 6600 ကို Step down 440V ပြောင်းပြီးမှ Static Excitation ထဲ ဝင်လာတာဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ ကိုင်ရတဲ့ အပိုင်းက သိပ် အန္တရာယ် မများပါဘူး။ ဘယ်နေရာ LV ဘယ်နေရာ HV ဆိုတာ အရင် သိအောင် လုပ်ထားရတာပေါ့။ HV အပိုင်းက အောက် တစ်လွှာမှာပါ။

ဘယ်နေရာမှ volt ပျောက်နေတာလဲ သိဖို့ အပိုင်းလိုက် ခွဲပြီး တိုင်းကြည့်ပါမယ်။ ဒါနဲ့ ကြိုး ၃ စကို Step down transformer အထွက်၊ Reactor (L1) အဝင်မှာ ချိတ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ၃ စကို Reactor (L1) အထွက်မှာ ချိတ်ပြီး စောင့်ကြည့်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် တစ်နေရာ De-excitation relay ဆီသွားတဲ့ terminal ကနေ တိုင်းရင် Rectifier Transformer (T6) output ကို သိနိုင်ပါပြီ။ ဒါနဲ့ နောက်တစ်ခေါက် ထပ်စမ်းပါတယ်။ လိုက်တိုင်းကြည့်ပါတယိ။ အဲဒီမှာ Step down transformer (T9) အထွက်က 3 phase လုံး 50V ဝန်းကျင်လောက် ထွက်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ပြန်တွက်ကြည့်လိုက်တော့ (T9) အဝင် Main winding ထဲမှာ 730V လောက် ရှိနေတဲ့သဘောမို့ Residual magnetism ပျောက်တာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ 

Reactor (L1) အထွက်က (5-10)V လောက်ပဲ ရှိပါတယ်။ (T6) အထွက်မှာတော့ 1V တောင် မရှိတော့ပါဘူး။ Volt က ဆက်မတက်လာတော့ပါဘူး။ 

ကျွန်တော့်စိတ်ထဲမှာ Loose contact ကို သံသယဖြစ်နေတုန်း။ ဟိုတုန်းကလည်း ဒီလို ကြုံခဲ့ဖူးတယ်လေ။ ဒါနဲ့ reactor နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ Socket တွေအားလုံးဖြုတ် ပလိုင်ယာလေးနဲ့ ညှစ်ပြီး ပြန်တပ်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ ပြန်စမ်းတော့ 6200V လောက် တက်သွားပါတယ်။ စိတ်ထဲမှာ နည်းနည်းတော့ သက်သာသွားတယ်။ 

Generator ရှိတဲ့ floor က Main Switchboard နဲ့ ကနေ တစ်ထပ် အောက်ဆင်းရပါတယ်။ အပေါ်တက် အောက်ဆင်း တော်တော်လေး များနေပါပြီ။ စက်ကလည်း ရပ်လိုက်နှိုးလိုက် တော်တော် မောင်းလိုက်ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခုမှ ပြဿနာရဲ့အစ ကနဦး သူတို့ပြောတဲ့ အနေအထား ရောက်ကာစပဲ ရှိသေးတယ်။ Voltage ကို MSB မှာ ရှိတဲ့ Trimmer နဲ့ အတင်အချလုပ်ကြည့်တယ်။ မရဘူး။ အခ​ုတော့ Genset နဲ့ နည်းနည်းယဉ်သွားပြီမို့ စက်မောင်းနေတုန်း အမိုးပေါ်တက်၊ AVR မှာ Voltage ညှိကြည့်တယ်။မရဘူး။ ချွေးပြန်လာပြီ။ စောစောက တိုင်းတဲ့ နေရာတွေ ပြန်တိုင်းကြည့်တော့ Step down transformer အထွက်က 415 V လောက်ရှိပါတယ်။ reactor အထွက်မှာ phase နှစ်ခုက 50V လောက် ရှိနေပြီး တစ်ခုက 90V လောက် ဖြစ်နေတယ်။ နောက်ဘက်က resistor (R48) က phase တစ်ခုမှာ ခွထားတာမို့ balance တော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါနဲ့ (T6) ရဲ့ tapping တွေ ပြောင်းကြည့်ပါတယ်။ နည်းနည်းတော့ တက်လာတယ်။ (T9) အထွက်မှာ 430V လောက်ဆိုတော့ အပေါ်တက်ကြည့်တော့ 6500V လောက်ရနေပါပြီ။  ခုချိန်ထိ AVR မှာရော trimmer မှာပါ ညှိလို့ မရသေးပါဘူး။ ဒီ စနစ်မျိုးရဲ့ သဘာဝက AVR မညှိခင် operating voltage ထက် ပိုမြင့်နေမှ AVR နဲ့ ဆွဲချရတာဆိုတော့ နိမ့်နေတဲ့ Voltage မှာ AVR က ဘာမှ လုပ်မပေးနိုင်ပါဘူး။ ဒါနဲ့ ဟိုရှာဒီရှာ အဖြေရှာလို့ မရတော့ နောက်ဆုံး လက်နက် ဖြစ်တဲ့ Reactor Air Gap ကို ညှိဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ Reactor အပေါ်က နတ် လေးလုံး ဖြုတ်ပြီး Core အပေါ်ခြမ်းကို မ လိုက်ရင် ကြားခံထားတဲ့ Fibre glass အပြားလေးတွေရှိပါတယ်။ အခုဟာက Volt နည်းနေတာဆိုတော့ နောက်ထပ် spacer အပြားထပ်ထည့်လိုက်ပါတယ်။ ပြန်မောင်းပြီး စမ်းကြတော့ (T9) အထွက်မှာ 460V လောက် ဖြစ်နေပါပြီ။ AVR ကလည်း ညှိလို့ရနေပါပြီ။ အပေါ်တက် MSB ထဲက Trimmer နဲ့ ညှိတော့လည်း အဆင်ပြေပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့လည်း ပျော်သွားပါတယ်။ Parallel စမ်းချိတ်ကြည့်တော့ power factor နဲ့ Amp က မညီပါဘူး။ လောလောဆယ် Trimmer လေးနဲ့ ညှိလိုက်တော့ အဆင်ပြေသွားပါတယ်။ မိုးလည်းချုပ် ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်လက်စဖြစ်နေပါတယ်။ မနိုင်ခဲ့ရင် black out ဖြစ်နိုင်တာမို့ တစ်လုံးထဲ load တင်ပြီး မစမ်းသေးပါဘူး။ သင်္ဘောကလည်း နောက် နှစ်ရက်ရှိမှဆိုတော့ တခြားပြဿနာတွေလည်း ရှင်းရဦးမှာမို့ မနက်ဖြန်မှ ပြန်လာဖို့ ဆုံးဖြတ်ပြီး ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒီစက်မှာ ဦးဏှောက်စားစရာတွေ ထပ်ရှိဦးမယ်လို့ အဲဒီတုန်းက မသိခဲ့ပါဘူး။

ဆက်ရန်...

ဝင်းအောင် (ပခုက္ကူ)

၁၉-၁၁-၂၀၂၀