Miscellaneous Equipments (1) - Sea Water Pump Star-Delta Problem

[Zawgyi]

DP သေဘၤာတစ္စီး Dock ဝင္ေတာ့ Commissioning သြားလုပ္ေပးခဲ့ရပါတယ္။ ထုံးစံအတိုင္း Super ရဲ႕ စာရင္းထဲကအတိုင္း တစ္ခုၿပီးတစ္ခု လိုက္စစ္ၾကတာေပါ့။ ျပႆနာ မရွိသမွ် ေအးေဆးပါ။ လုပ္လို႔ရသေလာက္ လိုက္စစ္ၾကတာေပါ့။ တစ္ျခားဟာေတြေတာ့ မေျပာေတာ့ပါဘူး။ Star-Delta Starter ရဲ႕ မ႐ိုးႏိုင္တဲ့ ဇာတ္လမ္း ႐ိုး႐ိုးေလးကို ေျပာျပပါဦးမယ္။

Sea Water Pump ကို စမ္းၾကမယ္ေျပာေတာ့ ေရွ႕က Megger test လုပ္ၿပီးသား၊ Power ကလည္း Starter အထိေရာက္ၿပီးသား၊ (termination) ႀကိဳးကလည္းဆက္ၿပီးသားဆိုေတာ့ တစ္ကယ္ ေမာ္တာလွည့္ၿပီး စမ္းဖို႔ က်န္ပါေတာ့တယ္။
စကားမစပ္ ဒီ Pump ႏွစ္လုံးက ႀကိဳးအသစ္ ဆြဲထားတာပါ။ Pump ကေတာ့ အယင္ သုံးလက္စပါဘဲ။ Starter က ECR ထဲက MSB Panel ေပၚမွာပါ။ Pump ႏွစ္လုံးက Starboard ME ရဲ႕ ေဘးဘက္မွာ Pump 1 နဲ႔ Pump 2 ဆိုၿပီး ႏွစ္လုံး ေရွ႕ေနာက္ ရွိပါတယ္။ ႀကိဳးအသစ္က MSB ေနာက္က terminal နဲ႔ Pump ၾကားမွာ ဆြဲထားတာပါ။
ဒါနဲ႔ အစဆုံး  valve ေတြ အဖြင့္အပိတ္ စစ္ခိုင္းၿပီး စလည္ဖို႔ လုပ္ပါတယ္။ Walkie Talkie နဲ႔ တစ္ေယာက္က starter မွာေန တစ္ေယာက္က Pump နားမွာ ေနပါတယ္။ Start တစ္ခ်က္နွိပ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္း stop လုပ္၊ လည္တဲ့ direction ၾကည့္ပါတယ္။ မွန္ေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ အဆင္ေျပတယ္ဆိုၿပီး စလိုက္ပါတယ္။ Star စလည္ၿပီး Timer က 10 sec ေလာက္ timer ျပည့္ေတာ့ Delta ေျပာင္းပါတယ္။ အဲဒီမွာ Pump ထဲက ဆူဆူညံညံ အသံေတြၾကားရပါတယ္။ Current ျပတဲ့ dial ခြက္မွာ ျမားတံ(pointer) က ထိုးတက္သြားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ရပ္လိုက္ပါတယ္။
အမွန္ကေတာ့ Commissioning လုပ္တယ္ ဆိုေပမဲ့ ေရွ႕က ႀကိဳးလဲၿပီး termination လုပ္သြားတဲ့သူေတြကလည္း ကိုယ့္ အဖြဲ႕ထဲက လုပ္သြားတာဆိုေတာ့ ကူၿပီး ေျဖရွင္းေပးရမွာပါဘဲ။
စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ Star လည္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕နဲ႔ direction မွန္မွန္လည္ေနတယ္။ Delta ေျပာင္းလိုက္မွျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ mechanical jam ျဖစ္တာ တစ္ခုခု ညိတာျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းသြားပါၿပီ။ Delta မွာ direction မွားေနတာမ်ားလား သံသယ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေယာက္ကို pump ေနရာမွာ rotation direction ေစာင့္ၾကည့္ခိုင္းထားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က starter panel မွာ သြားၿပီး main MC နဲ႔ delta MC ႏွစ္ခု တစ္ၿပိဳင္နက္ထဲ screw driver နဲ႔ တစ္ခ်က္ေလး ေထာက္ေပးလိုက္ပါတယ္။ လွမ္းေမးၾကည့္ေတာ့ pump က တစ္ခ်က္လည္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ direction က ေျပာင္းျပန္လည္တယ္တဲ့။ Star အရွိန္နဲ႔လည္ေနခ်ိန္ ႐ုတ္တရက္ ေျပာင္းျပန္လည္ခိုင္းေတာ့ inertia နဲ႔ Magnetic force ရန္ျဖစ္ၾကၿပီး ျပႆနာတက္တဲ့ သေဘာပါ။
ဒီေတာ့ Delta MC ကထြက္တဲ့ ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းျဖစ္တဲ့ V2 နဲ႔ W2 ကို terminal မွာေျပာင္းျပန္ေရႊ႕ ဆက္ခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ ျပန္စမ္းေတာ့ Direction မွန္သြားပါၿပီ။ Pump မွာလည္း ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕နဲ႔ အသံမဆူဘဲ လည္ပါတယ္။ Current ကလည္း ပုံမွန္ေလာက္ဘဲ တက္ပါေတာ့တယ္။ အဆင္ေျပသြားၿပီေပါ့။

ေနာက္ Pump 2 ကို စမ္းၾကည့္ေတာ့လည္း ျပႆနာ ထပ္တက္ပါတယ္။ ဒီတစ္ခါက်ေတာ့ Star မွာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ လည္ၿပီး Delta မွာ လုံးဝ ရပ္သြားပါတယ္။ MC နဲ႔ သူ႔ contact ေတြစစ္ၾကည့္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ႀကိဳးမွား ဆက္တာလို႔ဘဲ ထင္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔  switchboard terminal မွာ U1-U2, V1-V2, W1-W2 တစ္စုံစီ တိုင္းၾကည့္ပါတယ္။ ၃ စုံလုံမွာ Winding resistance ေတြ ျပပါတယ္။ အတူတူပါဘဲ။ ဒါဆိုယင္ေတာ့ delta ေျပာင္းယင္ တစ္ဘက္ဘက္ကို လည္ရမွာပါ။ မလည္ဘူးဆိုေတာ့ တစ္ခုခု မွားေနၿပီ။ ဒါနဲ႔ Pump ဘက္ အထြက္ ႀကိဳး ၆ ေခ်ာင္းလုံး ျဖဳတ္လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ starter ကေန စလိုက္ပါတယ္။ Delta ေျပာင္းၿပီး သြားေတာ့ Terminal မွာ voltage တိုင္းၾကည့္ပါတယ္။
U1-V1, V1-W1, W1-U1 သုံးစုံလုံး 400V ရွိပါတယ္။ Main MC အထြက္ voltage ရွိတယ္ေပါ့။
U2-V2, V2-W2, W2-U2 သုံးစုံလုံး 400V ရွိပါတယ္။ Delta MC အထြက္လည္း voltage ရွိတယ္ဆိုေတာ့ MC ေတြကို သံသယ မရွိေတာ့ပါဘူး။
U1-U2, V1-V2, W1-W2 သုံးစုံလုံး 0V ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေသပါေတာ့။ ကိုယ္က အသစ္လဲတဲ့ ႀကိဳးနဲ႔ ေမာ္တာ Connection ကို အာ႐ုံစိုက္ေနတာ။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ starter ဘက္က မွားေနတယ္။ Delta MC အထြက္ကို Main နဲ႔ phase မေျပာင္းဘဲ အၿပိဳင္ဆက္ထားတာကိုး။ ဒါနဲ႔ U2, V2, W2 အဝင္ႀကိဳး ၃ ေခ်ာင္းကို ေရႊ႕ၿပီးဆက္လိုက္ပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ ေမာ္တာႀကိဳးမဆက္ခင္ starter ျပန္စ၊ Delta ေျပာင္းၿပီးတဲ့အခ်ိန္ terminal မွာ ျပန္တိုင္းၾကည့္ပါတယ္။
U1-U2, V1-V2, W1-W2 သုံးစုံလုံး 400V ျပေနပါၿပီ။ ဒါဆိုယင္ေတာ့ Delta အဆင့္မွာ မရပ္ေတာ့မွာ ေသခ်ာသြားပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အယင္တစ္လုံးလို ေျပာင္းျပန္လည္ႏိုင္တဲ့ risk ေတာ့ရွိပါေသးတယ္။
ေမာ္တာႀကိဳးေတြျပန္တပ္ၿပီး ျပန္စမ္းၾကည့္ေတာ့ အဆင္ေျပသြားပါၿပီ။ လည္တဲ့ direction လည္းမွန္ပါတယ္။ Current လည္း ပုံမွန္ျပပါတယ္။ Star-delta starter နဲ႔ ၾကဳံခဲ့ဖူးတဲ့ ျပႆနာေလးကို သတိထားမိႏိုင္ေအာင္ ျပန္ေျပာျပလိုက္တာပါ။

ၾကဳံုလို႔ ညီေလးတစ္ေယာက္ ေမးဖူးတဲ့ ေမးခြန္းေလးတစ္ခု ျပန္ေျပာျပပါဦးမယ္။ Star ကေန Delta အေျပာင္း timer ကို ဘယ္ေလာက္ ထားရမလဲ တဲ့။
ေမာ္တာ၊ pump ေတြ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု load မတူတဲ့ အတြက္ setting မတူႏိုင္ပါဘူး။ အမ်ားစုကေတာ့ 10 - 15 စကၠန္႔ေလာက္မွာ ရွိပါတယ္။ Timer အခ်ိန္ set လုပ္ခ်င္ယင္ current ကို ျပတဲ့ Ameter Starter မွာ ရွိယင္ရွိ၊ မရွိယင္ clamp meter နဲ႔ current တိုင္းဖို႔ ျပင္ထားရပါမယ္။ Timer ကို ၂၀ စကၠန္႔ေလာက္ ၾကာၾကာထားပါ။ တစ္ကယ္သုံးမယ့္ load အတိုင္း ေမာ္တာကို စလည္ၿပီး Star အခ်ိန္မွာ current ကို ေစာင့္ၾကည့္ပါ။ စတဲ့ အခ်ိန္ကိုလည္းမွတ္ထားပါ။ စလည္တဲ့အခ်ိန္ inrush current လို႔ ေခၚတဲ့ transient current ေၾကာင့္ စစခ်င္း တက္သြားၿပီး ေမာ္တာ လည္တဲ့ အရွိန္ရသြားေတာ့ current က ၿငိမ္သြားပါလိမ့္မယ္။ စတဲ့အခ်ိန္ နဲ႔ current ၿငိမ္သြားတာနဲ႔ ၾကား ၾကာတဲ့အခ်ိန္ကို timer မွာ set လုပ္ရပါတယ္။


[Unicode]

DP သင်္ဘောတစ်စီး Dock ဝင်တော့ Commissioning သွားလုပ်ပေးခဲ့ရပါတယ်။ ထုံးစံအတိုင်း Super ရဲ့ စာရင်းထဲကအတိုင်း တစ်ခုပြီးတစ်ခု လိုက်စစ်ကြတာပေါ့။ ပြဿနာ မရှိသမျှ အေးဆေးပါ။ လုပ်လို့ရသလောက် လိုက်စစ်ကြတာပေါ့။ တစ်ခြားဟာတွေတော့ မပြောတော့ပါဘူး။ Star-Delta Starter ရဲ့ မရိုးနိုင်တဲ့ ဇာတ်လမ်း ရိုးရိုးလေးကို ပြောပြပါဦးမယ်။

Sea Water Pump ကို စမ်းကြမယ်ပြောတော့ ရှေ့က Megger test လုပ်ပြီးသား၊ Power ကလည်း Starter အထိရောက်ပြီးသား၊ (termination) ကြိုးကလည်းဆက်ပြီးသားဆိုတော့ တစ်ကယ် မော်တာလှည့်ပြီး စမ်းဖို့ ကျန်ပါတော့တယ်။
စကားမစပ် ဒီ Pump နှစ်လုံးက ကြိုးအသစ် ဆွဲထားတာပါ။ Pump ကတော့ အယင် သုံးလက်စပါဘဲ။ Starter က ECR ထဲက MSB Panel ပေါ်မှာပါ။ Pump နှစ်လုံးက Starboard ME ရဲ့ ဘေးဘက်မှာ Pump 1 နဲ့ Pump 2 ဆိုပြီး နှစ်လုံး ရှေ့နောက် ရှိပါတယ်။ ကြိုးအသစ်က MSB နောက်က terminal နဲ့ Pump ကြားမှာ ဆွဲထားတာပါ။
ဒါနဲ့ အစဆုံး  valve တွေ အဖွင့်အပိတ် စစ်ခိုင်းပြီး စလည်ဖို့ လုပ်ပါတယ်။ Walkie Talkie နဲ့ တစ်ယောက်က starter မှာနေ တစ်ယောက်က Pump နားမှာ နေပါတယ်။ Start တစ်ချက်နှိပ်ပြီး ချက်ချင်း stop လုပ်၊ လည်တဲ့ direction ကြည့်ပါတယ်။ မှန်နေပါတယ်။ ဒါနဲ့ အဆင်ပြေတယ်ဆိုပြီး စလိုက်ပါတယ်။ Star စလည်ပြီး Timer က 10 sec လောက် timer ပြည့်တော့ Delta ပြောင်းပါတယ်။ အဲဒီမှာ Pump ထဲက ဆူဆူညံညံ အသံတွေကြားရပါတယ်။ Current ပြတဲ့ dial ခွက်မှာ မြားတံ(pointer) က ထိုးတက်သွားပါတယ်။ ဒါနဲ့ ချက်ချင်း ရပ်လိုက်ပါတယ်။
အမှန်ကတော့ Commissioning လုပ်တယ် ဆိုပေမဲ့ ရှေ့က ကြိုးလဲပြီး termination လုပ်သွားတဲ့သူတွေကလည်း ကိုယ့် အဖွဲ့ထဲက လုပ်သွားတာဆိုတော့ ကူပြီး ဖြေရှင်းပေးရမှာပါဘဲ။
စဉ်းစားကြည့်တော့ Star လည်တဲ့အချိန်မှာ ချောချောမွေ့မွေ့နဲ့ direction မှန်မှန်လည်နေတယ်။ Delta ပြောင်းလိုက်မှဖြစ်တယ်ဆိုတော့ mechanical jam ဖြစ်တာ တစ်ခုခု ညိတာဖြစ်နိုင်ချေ နည်းသွားပါပြီ။ Delta မှာ direction မှားနေတာများလား သံသယ ဖြစ်မိပါတယ်။ ဒီတော့ တစ်ယောက်ကို pump နေရာမှာ rotation direction စောင့်ကြည့်ခိုင်းထားပါတယ်။ ကျွန်တော်က starter panel မှာ သွားပြီး main MC နဲ့ delta MC နှစ်ခု တစ်ပြိုင်နက်ထဲ screw driver နဲ့ တစ်ချက်လေး ထောက်ပေးလိုက်ပါတယ်။ လှမ်းမေးကြည့်တော့ pump က တစ်ချက်လည်သွားတယ်။ ဒါပေမဲ့ direction က ပြောင်းပြန်လည်တယ်တဲ့။ Star အရှိန်နဲ့လည်နေချိန် ရုတ်တရက် ပြောင်းပြန်လည်ခိုင်းတော့ inertia နဲ့ Magnetic force ရန်ဖြစ်ကြပြီး ပြဿနာတက်တဲ့ သဘောပါ။
ဒီတော့ Delta MC ကထွက်တဲ့ ကြိုးနှစ်ချောင်းဖြစ်တဲ့ V2 နဲ့ W2 ကို terminal မှာပြောင်းပြန်ရွှေ့ ဆက်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ ပြန်စမ်းတော့ Direction မှန်သွားပါပြီ။ Pump မှာလည်း ချောချောမွေ့မွေ့နဲ့ အသံမဆူဘဲ လည်ပါတယ်။ Current ကလည်း ပုံမှန်လောက်ဘဲ တက်ပါတော့တယ်။ အဆင်ပြေသွားပြီပေါ့။

နောက် Pump 2 ကို စမ်းကြည့်တော့လည်း ပြဿနာ ထပ်တက်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါကျတော့ Star မှာ ချောချောမွေ့မွေ့ လည်ပြီး Delta မှာ လုံးဝ ရပ်သွားပါတယ်။ MC နဲ့ သူ့ contact တွေစစ်ကြည့်တော့ ကောင်းပါတယ်။ ကြိုးမှား ဆက်တာလို့ဘဲ ထင်ပါတယ်။ ဒါနဲ့  switchboard terminal မှာ U1-U2, V1-V2, W1-W2 တစ်စုံစီ တိုင်းကြည့်ပါတယ်။ ၃ စုံလုံမှာ Winding resistance တွေ ပြပါတယ်။ အတူတူပါဘဲ။ ဒါဆိုယင်တော့ delta ပြောင်းယင် တစ်ဘက်ဘက်ကို လည်ရမှာပါ။ မလည်ဘူးဆိုတော့ တစ်ခုခု မှားနေပြီ။ ဒါနဲ့ Pump ဘက် အထွက် ကြိုး ၆ ချောင်းလုံး ဖြုတ်လိုက်ပါတယ်။ ပြီးတော့ starter ကနေ စလိုက်ပါတယ်။ Delta ပြောင်းပြီး သွားတော့ Terminal မှာ voltage တိုင်းကြည့်ပါတယ်။
U1-V1, V1-W1, W1-U1 သုံးစုံလုံး 400V ရှိပါတယ်။ Main MC အထွက် voltage ရှိတယ်ပေါ့။
U2-V2, V2-W2, W2-U2 သုံးစုံလုံး 400V ရှိပါတယ်။ Delta MC အထွက်လည်း voltage ရှိတယ်ဆိုတော့ MC တွေကို သံသယ မရှိတော့ပါဘူး။
U1-U2, V1-V2, W1-W2 သုံးစုံလုံး 0V ဖြစ်နေပါတယ်။
သေပါတော့။ ကိုယ်က အသစ်လဲတဲ့ ကြိုးနဲ့ မော်တာ Connection ကို အာရုံစိုက်နေတာ။ ဖြစ်ချင်တော့ starter ဘက်က မှားနေတယ်။ Delta MC အထွက်ကို Main နဲ့ phase မပြောင်းဘဲ အပြိုင်ဆက်ထားတာကိုး။ ဒါနဲ့ U2, V2, W2 အဝင်ကြိုး ၃ ချောင်းကို ရွှေ့ပြီးဆက်လိုက်ပါတယ်။ သေချာအောင် မော်တာကြိုးမဆက်ခင် starter ပြန်စ၊ Delta ပြောင်းပြီးတဲ့အချိန် terminal မှာ ပြန်တိုင်းကြည့်ပါတယ်။
U1-U2, V1-V2, W1-W2 သုံးစုံလုံး 400V ပြနေပါပြီ။ ဒါဆိုယင်တော့ Delta အဆင့်မှာ မရပ်တော့မှာ သေချာသွားပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ အယင်တစ်လုံးလို ပြောင်းပြန်လည်နိုင်တဲ့ risk တော့ရှိပါသေးတယ်။
မော်တာကြိုးတွေပြန်တပ်ပြီး ပြန်စမ်းကြည့်တော့ အဆင်ပြေသွားပါပြီ။ လည်တဲ့ direction လည်းမှန်ပါတယ်။ Current လည်း ပုံမှန်ပြပါတယ်။ Star-delta starter နဲ့ ကြုံခဲ့ဖူးတဲ့ ပြဿနာလေးကို သတိထားမိနိုင်အောင် ပြန်ပြောပြလိုက်တာပါ။

ကြုံလို့ ညီလေးတစ်ယောက် မေးဖူးတဲ့ မေးခွန်းလေးတစ်ခု ပြန်ပြောပြပါဦးမယ်။ Star ကနေ Delta အပြောင်း timer ကို ဘယ်လောက် ထားရမလဲ တဲ့။
မော်တာ၊ pump တွေ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု load မတူတဲ့ အတွက် setting မတူနိုင်ပါဘူး။ အများစုကတော့ 10 - 15 စက္ကန့်လောက်မှာ ရှိပါတယ်။ Timer အချိန် set လုပ်ချင်ယင် current ကို ပြတဲ့ Ameter Starter မှာ ရှိယင်ရှိ၊ မရှိယင် clamp meter နဲ့ current တိုင်းဖို့ ပြင်ထားရပါမယ်။ Timer ကို ၂၀ စက္ကန့်လောက် ကြာကြာထားပါ။ တစ်ကယ်သုံးမယ့် load အတိုင်း မော်တာကို စလည်ပြီး Star အချိန်မှာ current ကို စောင့်ကြည့်ပါ။ စတဲ့ အချိန်ကိုလည်းမှတ်ထားပါ။ စလည်တဲ့အချိန် inrush current လို့ ခေါ်တဲ့ transient current ကြောင့် စစချင်း တက်သွားပြီး မော်တာ လည်တဲ့ အရှိန်ရသွားတော့ current က ငြိမ်သွားပါလိမ့်မယ်။ စတဲ့အချိန် နဲ့ current ငြိမ်သွားတာနဲ့ ကြား ကြာတဲ့အချိန်ကို timer မှာ set လုပ်ရပါတယ်။